ETS: Czechy zapłacą karę za niewykonanie wyroku

Foyer Trybunału Sprawiedliwości UE

Republikę Czeską obciążono zapłatą ryczałtu w wysokości 250 000 EUR z powodu niewykonania wyroku Trybunału dotyczącego pracowniczych programów emerytalnych. W braku drugiego filaru (programu emerytur uzupełniających, do którego przystępują niektórzy pracodawcy na rzecz swoich pracowników) w czeskim systemie emerytalnym Trybunał uznał, że to uchybienie miało ograniczony wpływ na rynek wewnętrzny.

Państwom członkowskim przysługuje swoboda w zakresie organizowania ich programów emerytalnych i decydowania o roli odgrywanej przez każdy z trzech „klasycznych filarów” systemu emerytalnego na ich terytorium. Pierwszy filar obejmuje emerytury ustawowe wypłacane przez państwo i finansowane ze składek pobieranych od pracodawców i pracowników, drugi filar uwzględnia świadczenia z tytułu emerytur pracowniczych finansowane ze składek uiszczanych przez pracodawców, a trzeci filar dotyczy uzupełniających emerytur indywidualnych.

Choć państwa członkowskie mają określoną swobodę w zakresie uregulowania tej dziedziny, Unia przyjęła dyrektywę w sprawie instytucji pracowniczych programów emerytalnych, w szczególności w celu umożliwienia im działalności transgranicznej.

Republika Czeska – której system emerytalny nie obejmuje drugiego filaru i która zakazuje działalności na swoim obszarze instytucji pracowniczych programów emerytalnych – pierwotnie nie dokonała transpozycji niektórych przepisów dyrektywy w zakresie, w jakim te przepisy nakładały obowiązki na państwa członkowskie, na których terytorium takie instytucje prowadzą działalność. Rozpoznając wniesioną przez Komisję przeciwko temu państwu członkowskiemu skargę o uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego, Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 14 czerwca 2010 r. orzekł, że Republika Czeska uchybiła swoim zobowiązaniom wynikającym z dyrektywy. Zdaniem Trybunału, nawet jeśli czeski system emerytalny nie obejmuje drugiego filaru, to państwo członkowskie było zobowiązane zawrzeć wszystkie przepisy tej dyrektywy w ścisłych i przejrzystych ramach prawnych, tak aby w szczególności wszystkie podmioty prawa w tym państwie członkowskim i w Unii Europejskiej wiedziały, jakie są ich prawa i obowiązki, na wypadek gdyby Republika Czeska zdecydowała się rozszerzyć swój system emerytalny o drugi filar.

Następnie Komisja stwierdziła, że Republika Czeka nie wykonała wspomnianego wyroku i wezwała ją do wykonania go najpóźniej do dnia 28 stycznia 2011 r. Jako że Republika Czeska nie przyjęła niezbędnych przepisów do tego dnia, Komisja ponownie zwróciła się do Trybunału. W trakcie postępowania toczącego się przed Trybunałem Republika Czeska w końcu wykonała omawiany wyrok w drodze ogłoszenia i wejścia w życie w dniu 31 sierpnia 2011 r. ustawy, która dokonuje całościowej transpozycji dyrektywy do prawa krajowego. Pomimo to Komisja podtrzymała swoje żądanie zasądzenia od tego państwa członkowskiego ryczałtu w wysokości ponad 3,3 mln EUR za okres niewykonania pomiędzy ogłoszeniem wyroku z 2010 r. a wejściem w życie wspomnianej ustawy.

Trybunał przypomniał, że na państwach członkowskich ciąży obowiązek natychmiastowego rozpoczęcia wykonania wyroku stwierdzającego uchybienie zobowiązaniom i że to wykonanie powinno nastąpić w możliwie najszybszych terminach. Tym bardziej jest tak od czasu wejścia w życie traktatu z Lizbony, gdyż traktat ten usunął jeden z etapów z postępowania, które może wszcząć Komisja w przypadku niewykonania takiego wyroku. W niniejszym przypadku minęło 19 miesięcy pomiędzy datą ogłoszenia pierwszego wyroku (14 stycznia 2010 r.) a datą ogłoszenia i wejścia w życie czeskiej ustawy (31 sierpnia 2011 r.), która doprowadziła do zgodności ustawodawstwa krajowego z prawem Unii.

W rezultacie Trybunał stwierdził, że uzasadnione jest zasądzenie od Republiki Czeskiej zapłaty ryczałtu. W odniesieniu do wysokości tego ryczałtu, Trybunał zauważył, że ze względu na brak drugiego filaru w czeskim systemie emerytalnym, uchybienie miało ograniczony wpływ na rynek wewnętrzny pracowniczych programów emerytalnych. W tych okolicznościach, jako że Republika Czeska dała dowody lojalnej współpracy z Komisją i dokonała transpozycji dyrektywy, Trybunał ustalił na 250 000 EUR wysokość kwoty, która została zasądzona od tego państwa członkowskiego.
ETS