ETS zakazuje agresywnych praktyk handlowych!

Foyer ETS. Foto: Archiwum ETS

18 października Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zakazał w swoim wyroku agresywnych praktyk handlowych przedsiębiorstw, które stwarzają u konsumenta fałszywe wrażenie, że wygrał on nagrodę, podczas gdy otrzymanie tej nagrody wiąże się z koniecznością poniesienia przez niego określonych kosztów. Praktyki takie są zakazane nawet w sytuacji, gdy nakładany na konsumenta koszt jest nieistotny w stosunku do wartości nagrody i nawet, gdy nie stanowi on dochodu przedsiębiorstwa.

Prawo Unii ma na celu zapewnienie ochrony interesów gospodarczych konsumentów poprzez wprowadzenie zakazu stosowania wobec nich przez przedsiębiorstwa nieuczciwych praktyk handlowych. Prawo to zakazuje w szczególności przedsiębiorstwom stwarzania fałszywego wrażenia, że konsument wygrał, wygra, albo po dokonaniu określonych czynności wygra nagrodę lub inną korzyść, podczas gdy w rzeczywistości dokonanie czynności związanej z otrzymaniem nagrody lub innej korzyści uwarunkowane jest dokonaniem przez konsumenta zapłaty określonej kwoty pieniędzy lub poniesieniem określonych kosztów.

W niniejszej sprawie pięć brytyjskich przedsiębiorstw z branży reklamy wysyłkowej i liczne osoby pracujące w tych przedsiębiorstwach wystąpiły przeciwko Office of Fair Trading (OFT), którego zadaniem jest wdrażanie na terytorium Zjednoczonego Królestwa uregulowań dotyczących ochrony konsumentów, w szczególności w zakresie praktyk stosowanych przez przedsiębiorstwa.

OFT nakazał przedsiębiorstwom zaprzestania praktyki polegającej na wysyłaniu indywidualnie adresowanych listów, kuponów oraz umieszczaniu w gazetach i czasopismach wkładek reklamowych informujących konsumentów o wygranych i nagrodach o różnej wartości, od bardzo dużej do symbolicznej. Konsumenci mogli na kilka sposobów uzyskać informację o nagrodzie i otrzymać numer wygranej: przez telefon pod numerem o podwyższonej płatności, za pomocą SMS lub zwykłą pocztą (ta ostatnia metoda była mniej wyeksponowana). Konsument był informowany o koszcie połączenia i maksymalnym czasie jego trwania, nie wiedział jednak, że przedsiębiorstwo reklamowe pobierało określoną część ceny rozmowy.

Niektóre reklamy proponowały na przykład rejs statkiem po Morzu Śródziemnym. W celu otrzymania takiej nagrody konsument musiał zapłacić między innymi za ubezpieczenie, dodatkową opłatę za kabinę z jednym lub dwoma łóżkami oraz zapłacić za wyżywienie i napoje podczas rejsu, a także uiścić opłaty portowe. Dwie pary musiałyby zapłacić po 399 GBP za osobę, żeby wziąć udział w rejsie.

Jak wyjaśniały przedsiębiorstwa w uwagach przedstawionych Trybunałowi Sprawiedliwości, istotne jest dla nich posiadanie aktualnych baz danych konsumentów gotowych odpowiedzieć na reklamy z nagrodami, gdyż dane te można wykorzystać do promocji innych towarów lub odstąpić innym przedsiębiorstwom chcącym promować swoje produkty.

Do Trybunału skierowano pytanie o zgodność takich praktyk z prawem Unii Europejskiej, a w szczególności o to, czy przedsiębiorstwa maja prawo nakładać choćby nieistotnej wysokości koszty na konsumentów, których poinformowano, że wygrali nagrodę.

W wydanym wyroku Trybunał stwierdził, że prawo Unii Europejskiej zakazuje agresywnych praktyk handlowych stwarzających u konsumenta wrażenie, iż wygrał on nagrodę, podczas gdy w rzeczywistości musi on zapłacić określoną kwotę pieniędzy lub ponieść określony koszt w celu uzyskania informacji o charakterze nagrody lub dokonania czynności pozwalających mu wejść w jej posiadanie.

Trybunał dodał, że praktyki takie są zakazane nawet w sytuacji, gdy koszt nałożony na konsumenta jest nieistotny (jak na przykład koszt znaczka pocztowego) w stosunku do wartości nagrody oraz gdy nie stanowi on dochodu przedsiębiorstwa.

Ponadto takie agresywne praktyki handlowe są zakazane również w sytuacji, gdy czynności niezbędnych do otrzymania nagrody można dokonać na kilka sposobów proponowanych konsumentowi, z których co najmniej jeden jest bezpłatny.

Trybunał orzekł wreszcie, że zadaniem sądów krajowych jest dokonanie oceny informacji podawanych konsumentom, do których skierowana jest praktyka handlowa, pod względem ich jasności i zrozumiałości.

Trybunał Sprawiedliwości UE