Polska popiera projekt europejskiego nakazu dochodzeniowego

EIO| euro| europejski nakaz dochodzeniowy| fałszowanie| Konwencja o pomocy prawnej| Michał Królikowski| Parlament Europejski| Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości

Polska popiera projekt europejskiego nakazu dochodzeniowego

W trakcie Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości 7 i 8 marca w Brukseli europejscy ministrowie sprawiedliwości dyskutowali m.in. o wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych.

Kolejny tematem był też wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych.

Przedstawiciel Polski zapoznał się z informacją prezydencji nt. stanu dotychczasowych prac w tym zakresie. W trakcie dyskusji wiceminister Michał Królikowski co do zasady zgodził się z dokumentem, wskazując jednocześnie, że przyjęcie szczegółowych rozwiązań w zakresie „podejścia opartego na ryzyku” (risk-based approach) jak i elastyczności dla sektora publicznego w ramach rozporządzenia wymaga dalszych pogłębionych prac na poziomie eksperckim.

W trakcie Rady odbyła się także debata orientacyjna w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej ochrony euro i innych walut przed fałszowaniem (pierwsze czytanie).

Projekt dyrektywy ma na celu zapewnienie efektywnej i jednolitej ochrony euro przed fałszowaniem, poprzez zharmonizowanie definicji i sankcji karnoprawnych. Celem nadrzędnym jest ochrona zaufania obywateli, przedsiębiorców oraz instytucji finansowych z Unii Europejskiej do autentyczności banknotów i monet euro, co przekłada się na pewności obrotu gospodarczego.

Wspólne definicje przestępstw we wszystkich państwach członkowskich wraz z określeniem poziomu odpowiadających im sankcji mają ograniczyć ryzyko rozbieżnych praktyk. Mają one również wzmocnić efekt odstraszający oraz ograniczyć proceder przenoszenia się do mniej restrykcyjnych jurysdykcji wewnątrz Unii w celu prowadzenia działalności niezgodnej z prawem.

Komisja proponuje m. in.: poszerzenie katalogu technik dochodzeniowych; rozszerzenie definicji fałszerstwa; harmonizację ustawowego zagrożenia karą, w tym progów minimalnych dla wszystkich określonych w dyrektywie przestępstw szerokie podstawy jurysdykcji państw członkowskich, których walutą jest euro; obowiązek przekazywania materiału dowodowego Krajowym Centrom Analiz (w Polsce NBP); określenie rodzaju i wysokości sankcji w oparciu o kryterium wartości sfałszowanych środków płatniczych; obowiązek koncentracji postępowania w jednym państwie członkowskim. W tym zakresie projekt odbiega od postanowień dotychczas obowiązującej decyzji ramowej Rady z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie zwiększenia ochrony poprzez sankcje karne i inne sankcje za fałszowanie w związku z wprowadzeniem euro (2000/383/WSiSW).

- Rząd RP co do zasady popiera projekt dyrektywy. Zaproponowane rozwiązania mogą sprzyjać budowie zaufania w obrocie gospodarczym oraz zaufania do euro, jako waluty światowej. W takiej dziedzinie jak fałszowanie trudno wyobrazić sobie skuteczne działanie bez solidnych narzędzi i wspólnych standardów, którymi będą dysponowały wszystkie państwa członkowskie powiedział wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski. - To nie oznacza oczywiście, że surowość tych standardów oraz wysoki poziom harmonizacji zawsze będą prowadziły do lepszy efektów. Musimy zastanowić się, do jakiego stopnia interwencja ze strony Unii jest konieczna - dodał.

Przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości RP zabrał też głos – w imieniu sygnatariuszy listu ministrów sprawiedliwości państw członkowskich – popierających projekt dyrektywy w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego.

Projekt dyrektywy w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego (ang. European Investigation Order – EIO) zmierza do udoskonalenia mechanizmów pozyskiwania dowodów na potrzeby postępowań karnych prowadzonych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Negocjacje nad nim trwają od 25 maja 2010 r., z inicjatywy: Belgii, Bułgarii, Estonii, Hiszpanii, Austrii, Słowenii i Szwecji.

Celem EIO jest stworzenie – w oparciu o zasadę wzajemnego uznawania - mechanizmu, w ramach którego wniosek o wykonanie czynności dochodzeniowej wydany w jednym państwie członkowskim będzie uznawany i wykonywany w innym państwie członkowskim.

Do głównych reform wprowadzanych przez ten instrument w systemie wzajemnego uznawania dowodów miałoby należeć:
- uproszczenie procedury poprzez zastąpienie wcześniejszego fragmentarycznego reżimu przez jednolity instrument współpracy opartej na zasadzie wzajemnego uznawania i decentralizacji obrotu;
- objęcie instrumentem wszystkich środków dowodowych, do wyjątków wyliczonych enumeratywne w projekcie zalicza się utworzenie wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego oraz 2 typy przechwyceń przekazów telekomunikacyjnych, wobec których dyrektywa przewiduje osobne zasady;
- ograniczenie przesłanek odmowy wykonania nakazu; projekt przewiduje m.in. możliwość nieuznania lub niewykonania wniosku, jeśli mogłoby to prowadzić do naruszenia żywotnych interesów w zakresie bezpieczeństwa narodowego państwa wykonania, jeśli dana czynność dochodzeniowa ani odpowiednia czynność alternatywna nie istnieje w prawie państwa wydającego; natomiast w zakresie postępowań administracyjnych w razie niedopuszczalności danej czynności dochodzeniowej w prawie krajowym;
- przyspieszenie procedury − wyznaczenie terminu do wykonywania nakazów: co do zasady nie więcej niż 30 dni na uznanie i wykonanie decyzji;
- szereg praktycznych usprawnień, takich jak możliwość uczestnictwa przedstawicieli państwa wydającego przy przeprowadzeniu dowodu w państwie wykonującym, jeśli nie jest to sprzeczne z podstawowymi zasadami prawa państwa wykonującego;
- objęcie systemem współpracy również gromadzenia materiału dowodowego w ramach postępowań o charakterze administracyjnym, pod warunkiem że wydane w toku tych postępowań decyzje mogą stanowić podstawę wszczęcia postępowania karnego.

Rozwiązania ujęte w projekcie w dużej mierze opierają się o standardy przyjęte w ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej z 2000 r. (konwencja MLA).

W okresie trwania polskiej prezydencji w II poł. 2011 r. w Radzie udało się sfinalizować trwające od 2 lat negocjacje nad projektem, co następnie umożliwiło podjęcie negocjacji z Parlamentem Europejskim w ramach tzw. trilogu.

Prezydencje duńska, cypryjska i irlandzka kontynuują prace nad projektem. Obecnie projekt znajduje się na etapie uzgodnień z Parlamentem Europejskim.

Polska, dostrzegając znaczenie instrumentu i kontynuując linię z okresu przewodnictwa w UE, zainicjowała prace i opracowanie, skierowanego na ręce prezydencji irlandzkiej, listu ministrów sprawiedliwości państw członkowskich popierających EIO, w którym wyraziła nadzieję na kontynuację i rychłe zakończenie prac nad EIO. List został podpisany przy okazji posiedzenia Rady ds. WSiSW w dn. 18 stycznia br. Został on również skierowany do wiadomości pani Viviane Reding - Komisarz odpowiedzialny za sprawiedliwość, prawa podstawowe i obywatelstwo.

List podpisały następujące delegacje: Austria, Belgia, Bułgaria, Estonia, Hiszpania, Polska, Szwecja, Słowenia i Włochy, ponadto Francja, rozważa jeszcze przyłączenie się do tej inicjatywy.

Pod wpływem poparcia dla listu ws. EIO, podjęta została decyzja dot. wznowienia negocjacji nad instrumentem.
ms.gov.pl

Świat

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.