Prof. Seweryński: komisja Senatu monitoruje stan przestrzegania praw człowieka w Polsce

ETPC| Michał Seweryński| prawa człowieka| Rada Europy| RCL| RPO| Senat

Prof. Seweryński: komisja Senatu monitoruje stan przestrzegania praw człowieka w Polsce

Działalność senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, której przewodzi senator Michał Seweryński,  wpisuje się w europejski  system ochrony tych praw. Komisja  systematycznie zapoznaje się z orzeczeniami  Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, dotyczącymi spraw napływających z Polski, bada przyczyny złego funkcjonowania krajowego wymiaru sprawiedliwości w tych sprawach i wykorzystuje te informacje przy tworzeniu prawa. Dla Komisji te orzeczenia to dobre źródło informacji o tym, jak wygląda w Polsce przestrzeganie praw człowieka. Uzupełnia ono informacje  Rzecznika Praw Obywatelskich.

- Senat i  Rzecznik Praw Obywatelskich będą ściśle  współpracować  w kwestii podejmowania przez Senat inicjatyw legislacyjnych  w sprawach sygnalizowanych przez  RPO. Niedawno na ten temat odbyły się rozmowy Rzecznika i Prezydium Senatu. Jak Pan zapatruje się na tę współpracę?

- Senator Michał Seweryński: Ta współpraca  już  istnieje. Komisja Praw Człowieka i Praworządności z uwagą rozpatruje coroczną informację RPO o stanie  przestrzegania wolności oraz praw człowieka i obywatela w naszym kraju, a następnie podejmuje stosowne inicjatywy legislacyjne, inspirowane tym sprawozdaniem. Trwają np. prace nad nowelizacją ustawy z 2009 roku o kompensacie dla ofiar przestępstw.  RPO zasygnalizował, że ustawa ta jest prawie martwa, ze względu na wady procedury, uniemożliwiające ofiarom przestępstw korzystanie z przewidzianych w niej świadczeń. Innym przykładem inicjatywy ustawodawczej, podjętej przez Komisję Praw Człowieka, na skutek petycji obywateli, ale także w następstwie sygnału RPO, jest zwolnienie z opłat za leki osób, które ukończyły 75. rok życia i otrzymują najniższe emerytury i renty. Projekt ustawy w tej sprawie jest już gotowy i po zaopiniowaniu przez Ministerstwo Pracy zostanie przedstawiony Senatowi.

- W ubiegłym miesiącu w Senacie odbyło się (pod auspicjami Rady Europy) regionalne seminarium nt. roli parlamentów krajowych w wykonywaniu orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Rola Senatu w tych sprawach ostatnio bardzo wzrosła, ponieważ w następstwie rezolucji Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wykonywanie wyroków Trybunału zostało poddane pod nadzór Senatu. Wykonywanie tych wyroków wymaga przede wszystkim stosownych decyzji organów rządowych, ale także inicjatyw zmierzających do zmiany polskiego prawa. Dlatego senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji nie tylko interesuje się wykonywaniem orzeczeń ETPC, lecz także analizuje je pod kątem podejmowania stosownych inicjatyw ustawodawczych. W tym celu, co najmniej dwa razy do roku, organizowane są posiedzenia Komisji z udziałem przedstawicieli ministerstwa spraw zagranicznych w sprawie wykonywania przez Polskę wyroków Trybunału. Ponadto przedstawiciel Komisji uczestniczy w posiedzeniach  międzyrządowego komitetu, dokonującego przeglądu orzeczeń ETPC. Senacka Komisja Praw Człowieka zwraca szczególną uwagę na te orzeczenia Trybunału, które wynikają z powtarzających się skarg na złe funkcjonowanie naszego wymiaru sprawiedliwości, jak np. przedłużające się areszty i przewlekłość postępowania sądowego. Komisja miała te sprawy na uwadze w szczególności w czasie omawiania aktów prawnych, zmierzających do reformy kodeksu postępowania karnego. Tak więc orzeczenia Trybunału Strasburskiego, podobnie jak informacje o działalności RPO, są cennym źródłem informacji o stanie przestrzegania praw człowieka w Polsce, obok informacji wynikających z petycji obywatelskich nadsyłanych do Komisji coraz częściej.

- Czy ta aktywność Komisji Praw Człowieka skutkuje inicjatywami legislacyjnymi?

- Takie inicjatywy są przez Komisję rozważane. Ponadto Komisja Praw Człowieka uczestniczy w działalności na rzecz praw człowieka podejmowanej przez instytucje międzynarodowe. Chodzi zwłaszcza o międzynarodowe konferencje, których przedmiotem są orzeczenia ETPCz oraz organizowane przez Radę Europy – w kontekście Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a także przez agendy Unii Europejskiej – w kontekście Karty Praw Podstawowych. Do tego trzeba dodać konferencje organizowane przez Radę Praw Człowieka ONZ, zajmującą się przestrzeganiem Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Na podkreślenie zasługuje cykl seminariów zorganizowanych przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, przeznaczonych specjalnie dla komisji parlamentarnych zajmujących się prawami człowieka. Komisja Praw Człowieka polskiego Senatu uczestniczy w tych wszystkich konferencjach aktywnie, a udział ten (jak np. w roku 2013 w Londynie i w roku 2014 w Bukareszcie) jest dobrze oceniany. Dlatego Rada Europy powierzyła naszej Komisji organizację podobnej konferencji w Warszawie (odbyła się w lutym 2013 roku), a Rada Praw Człowieka ONZ zwróciła się do nas z propozycją zorganizowania kolejnej konferencji o prawach człowieka jesienią bieżącego roku. Jest to dowód nie tylko naszej aktywności międzynarodowej, ale także wysokiej oceny metod pracy Komisji Praw Człowieka polskiego Senatu.

-Czy to, że seminarium pod auspicjami Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy odbyło się w Polsce to było wyróżnienie?

-  Tak to odbieram.

- Komisja Praw Człowieka, po sygnale otrzymanym od Rzecznika Praw Obywatelskich, zajęła się zaległościami w wydawaniu przez ministerstwa aktów wykonawczych do ustaw. Czy takie działania dyscyplinują resorty?

- RPO poinformował naszą komisję, że w niektórych ministerstwach latami nie są wydawane akty wykonawcze do ustaw. Po uzyskaniu szczegółowych informacji w tej sprawie z Rządowego Centrum Legislacji, zaprosiliśmy na posiedzenie Komisji przedstawicieli wszystkich ministerstw. Odbyła się gruntowna debata, w czasie której zostały przedstawione przyczyny powstałych zaległości oraz plany ich likwidacji. Zresztą, sama zapowiedź posiedzenia naszej komisji spowodowała wydanie wielu zaległych aktów wykonawczych do ustaw. Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji będzie się zajmować tą sprawą także w przyszłości.

Senat.gov.pl

Państwo

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.