Sąd Najwyższy o wyroku wydanym z udziałem sędziego delegowanego tylko na dzień rozprawy

​Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 17 maja w składzie siedmiu sędziów zagadnienia prawnego o sygn. III CZP 103/15 podjął uchwałę następującej treści:
Skład sądu, w którym uczestniczył sędzia sądu okręgowego delegowany przez prezesa sądu apelacyjnego na podstawie art. 77 § 9 ustawy z dnia 21 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 133 ze zm.) do pełnienia obowiązków sędziego w sądzie apelacyjnym w określonym dniu, a następnie - po odroczeniu ogłoszenia orzeczenia w sprawie rozpoznanej z jego udziałem - do pełnienia obowiązków sędziego w tym sądzie w dniu ogłoszenia orzeczenia w tej sprawie, nie jest sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.).

Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez zwykły (trzyosobowy) skład orzekający Sądu Najwyższego:

"Czy skład sądu orzekającego jest sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.), jeżeli w rozpoznaniu sprawy na rozprawie i orzekaniu uczestniczył sędzia delegowany na podstawie art. 77 § 9 ustawy z dnia 21 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm.), do pełnienia obowiązków w sądzie wyższym na konkretny dzień rozprawy, a następnie - po jej zamknięciu i odroczeniu ogłoszenia orzeczenia (art. 326 § 1 zdanie drugie k.p.c.) - delegowany na konkretny dzień do wydania orzeczenia?"

Sąd  Najwyższy  powziął poważne  wątpliwości  prawne,  których  źródłem  są wprawdzie przepisy o charakterze ustrojowym, ale  w  związku z  art.  379  pkt  4  k.p.c.  sposób ich  wykładni  ma  doniosłe  znaczenie  dla  oceny, czy postępowanie było dotknięte wadą powodującą jego nieważność.

W skardze kasacyjnej strona zarzuciła, że wyrok Sądu Apelacyjnego zapadł w warunkach nieważności postępowania, gdyż sędzia był delegowany jedynie na jeden dzień do orzekania i jeden  dzień do wydania orzeczenia, a okres delegacji sędziego do innego sądu powinien dawać mu  realną możliwość podjęcia  wszystkich  czynności  jurysdykcyjnych  w tym sądzie.

Ogrom materiału dowodowego zebranego w sprawie wyłączał, zdaniem strony, możliwość zapoznania się z nim przez sędziego delegowanego jedynie na dwa dni.

Sąd Najwyższy przypomniał, że przeprowadzenie rozprawy, nawet w postępowaniu w drugiej instancji, nie musi być koniecznie poprzedzone  naradą wstępną;  takiej  instytucji  kodeks  postępowania  cywilnego  nie  przewiduje.  Powstaje  jednak  kwestia,  czy  sędzia  delegowany  do  sądu  wyższego  na  konkretny  dzień może  już wcześniej, tj. zanim nadejdzie dzień, w którym jego jurysdykcją objęty zostanie obszar sądu innego niż będący jego siedzibą, przygotowywać się do wykonania zadań, o których wie, że w sądzie wyższym zostały mu powierzone.

Sąd Najwyższy nie zgodził się z poglądem skarżących, że wszystkie czynności sędziego delegowanego podjęte poza okresem delegacji  w  sądzie,  do  którego  go  delegowano, nie  mają podstawy  prawnej  i  są czynnościami  sędziego  niewłaściwego,  gdyż już samo  doręczenie mu aktu delegowania na konkretny czas do wykonywania obowiązków  w  danym  sądzie  jest  dostateczną podstawą do  zapoznania się z nimi.

Odnosząc  się do  konieczności  sporządzenia  uzasadnienia  wyroku,  Sąd  Najwyższy  przypomniał, że  w  uchwale  składu  siedmiu  sędziów z dnia 24 maja 2012 r., III CZP 77/11 (OSNC 2012, nr 11, poz. 123) zostało wyjaśnione, iż ograniczenia w podejmowaniu działań w innym sądzie niż sąd siedziby sędziego nie dotyczą sporządzenia (napisania, podpisania) uzasadnienia wyroku, gdyż uzasadnienie wyroku powstaje już w czasie narady, a ustne podanie motywów (art. 326 § 3 k.p.c.), sporządzenie uzasadnienia na piśmie (art. 328 § 1 k.p.c.) oraz jego podpisanie (art. 330 § 1 k.p.c.) są czynnościami podejmowanymi ex post, stanowiącymi tylko powtórzenie (utrwalenie) uzasadnienia uzgodnionego i przyjętego wcześniej, przed wydaniem i ogłoszeniem wyroku. Sporządzenie i podpisanie uzasadnienia po upływie delegacji nie jest wyłączone i nie prowadzi do naruszenia przepisów o składzie sądu.

Zgodnie z podjętą w dniu dzisiejszym uchwałą skład sądu, w którym uczestniczył sędzia delegowany do pełnienia obowiązków sędziego jedynie na dzień rozprawy oraz na dzień wydania orzeczenia, nie jest sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 kodeksu postępowania cywilnego). W uzasadnieniu ustnym uchwały sprawozdawca, SSN Antoni Górski podkreślał, że nie istnieją ani ustrojowe ani procesowe przeciwskazania do delegowania sędziów do pełnienia obowiązków w sądzie wyższym na tak krótki czas. Ogłoszenie wyroku jest czynnością wyłącznie jurysdykcyjną, którą trzeba odróżnić od czynności przygotowawczych, które towarzyszą sędziemu aż do wydania orzeczenia.

Obowiązek należytego przygotowania się do sprawy wynika z wymagań etycznych i warsztatowych organizacji pracy sędziowskiej. Sędzia ma prawo do decyzji kiedy i w jaki sposób przygotowuje się do wyznaczonych spraw, co wynika m. in. z art. 83 u.s.p. (czas pracy sędziego mierzy się wymiarem jego zadań).
Sąd Najwyższy