Obce służby w służbie RP?

Samochody Policyjne CCO HANS

Na stronie internetowej kancelarii Prezesa Rady Ministrów pojawiła się informacja o projekcie “Ustawy o udziale zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników we wspólnych operacjach lub wspólnych działaniach ratowniczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” jaki został  przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych.

Nowa regulacja umożliwia nie tylko funkcjonariuszom i pracownikom państw członkowskich Unii Europejskiej czy też innych państw objętych regulacjami Schengen ale i państw trzecich udział we wspólnych działaniach odbywających się w Polsce, prowadzonych przez funkcjonariuszy lub pracowników Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Państwowej Straży Pożarnej.

O ile kwestia wspólnych działań ratowniczych może nie budzić wątpliowści to z pewnością kontrowersje budzi stwierdzenie, że współpraca ma dotyczyć sytuacji wymagających międzynarodowej pomocy lub wsparcia odpowiednich służb w zapewnieniu porządku i bezpieczeństwa publicznego, zapobieganiu przestępczości lub współdziałania podczas zgromadzeń, imprez  masowych. Wydaje się, że państwo polskie posiada wystarczające środki aby zapewnić porządek publiczny.

Zgodnie z obecnym stanem prawnym, udział we wspólnych operacjach i działaniach ratowniczych na terytorium RP może odbywać się przede wszystkim na podstawie umów międzynarodowych.

Projekt ustawy przewiduje wymóg aby we wniosku o udział obcych funkcjonariuszy uwzględnienić podstawowe informacje na temat planowanej operacji czy wspólnych działań ratowniczych. W przypadku stwierdzenia konieczności takiej "pomocy" organami uprawnionymi do wystosowania takiego wniosku są:

- jeden z komendantów głównych: Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Chodzi o sytuacje, gdy przewidywany pobyt zagranicznych funkcjonariuszy nie przekroczy 90 dni od dnia wjazdu do Polski, a liczba funkcjonariuszy lub pracowników nie będzie większa niż 200 osób;

- minister spraw wewnętrznych z urzędu lub na wniosek komendantów lub szefów Policji, SG, PSP, ABW, BOR. Chodzi m.in. o: dłuższy niż 90 dni pobyt na terenie Polski funkcjonariuszy z państw UE oraz państw objętych regulacjami Schengen w liczbie przekraczającej 200 osób;

- Rada Ministrów na wniosek ministra spraw wewnętrznych – w tym przypadku chodzi o udział zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników z państw niebędących członkami UE lub państw niestosujących dorobku Schengen (pobyt przekraczający 90 dni od dnia wjazdu do Polski lub grupa większa niż 20 osób).

Rozróżnienie ww. kategorii podmiotów wnioskujących o udział zagranicznych funkcjonariuszy we wspólnych operacjach lub wspólnych działaniach ratowniczych związane jest nie tylko z długością okresu ich pobytu w Polsce, zależy także od tego, czy pochodzą oni z państw członkowskich UE, czy z państw niestosujących dorobku Schengen. Generalnie – im dłuższy pobyt, tym wyższy poziom w hierarchii decydentów wystosowujących wniosek, co ma potencjalnie wpłynąć na jego zasadność. W projekcie ustawy zawarto szczegółowe zapisy dotyczące informacji, jakie powinny znaleźć się we wniosku. Oprócz informacji o organie państwa wysyłającego wniosek, powinny być uwzględnione również informacje o m.in.: celu i rodzaju wspólnej operacji/działania ratowniczego, przewidywanym okresie pobytu, rodzaju sił uczestniczących, a także rodzaju oczekiwanej pomocy. Wniosek powinien zawierać również dane personalne oraz stopień funkcjonariusza dowodzącego wspólną operacją/działaniem ratowniczym.

Wspólne operacje lub działania ratownicze, zgodnie z projektem ustawy, ma koordynować właściwy miejscowo komendant wojewódzki Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej bądź dyrektor delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Zgodnie z projektem ustawy, podczas pobytu w Polsce zagraniczni funkcjonariusze i pracownicy mają być zobowiązani do przestrzegania prawa polskiego a ponadto podlegać ochronie prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy Policji. Będą mogli nosić mundur służbowy oraz okazywać legitymację służbową. Będą poza tym korzystać z ulg na przejazdy środkami transportu zbiorowego.

Użycie służbowej broni palnej, środków przymusu bezpośredniego oraz materiałów pirotechnicznych (za zgodą dowodzącego operacją) będzie obwarowane stosowaniem odpowiednich przepisów ustawy o Policji. Zagraniczni funkcjonariusze i pracownicy przed wzięciem udziału we wspólnej operacji, mają być przeszkoleni przez właściwe jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej, BOR lub ABW w zakresie obowiązujących w Polsce przepisów prawnych, form i procedur działania – szczególnie dotyczy to zasad użycia broni palnej i środków przymusu bezpośredniego.

Szczególną uwagę należy zwrócić na informację, że w nagłych przypadkach wystarczające ma być przesłanie, w języku angielskim, jedynie wyciągu z polskich przepisów, odnoszących się w szczególności do zasad i warunków użycia broni i stosowania środków przymusu bezpośredniego.

Projekt ustawy ma dostosować polskie prawo do aktów prawa wspólnotowego dotyczących współpracy w zakresie zwalczania terroryzmu i przestępczości transgranicznej oraz współpracy państw członkowskich w sytuacjach kryzysowych (decyzje Rady 2008/615/WSiSW, 2008/616/WSiSW i 2008/617/WSiSW). Nadzór nad prawidłowym i sprawnym przebiegiem wspólnych operacji lub działań ratowniczych sprawować będzie, w zależności od rodzaju działań, szef właściwej służby.

Przepisy projektowanej ustawy nie będą odnosić się do działań koordynowanych przez Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej „FRONTEX”.

Projekt ustawy