ETPC: Bułgar przetrzymywany wbrew woli w szpitalu psychiatrycznym

Bułgaria| EKPC| ETPC

ETPC: Bułgar przetrzymywany wbrew woli w szpitalu psychiatrycznym

17 stycznia Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał przetrzymywanie Rusi Kosev Staneva – obywatela Bułgarii – w ośrodku psychiatrycznym wbrew jego woli za pogwałcenie praw człowieka, a w szczególności artykułu 5 § 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa Europejskiej Konwencji Praw Człowieka) oraz innych przepisów Konwencji (prawo do sądu, prawo do skutecznego odwołania) a także art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania).
Rusi Stanev, mieszkaniec Riły, został w latach 2000-2001 uznany za częściowo niezdolnego – ze względu na długotrwałą schizofrenię, na którą cierpiał od 25 lat – do samodzielnego decydowania o swoim losie. Ponieważ rodzina odmówiła przejęcia odpowiedzialności i opieki nad Stanevem, wyznaczono urzędniczkę samorządową na kuratorkę.
10 grudnia 2002 roku kuratorka, nie informując ani pytając o zgodę R. Staneva, zdecydowała umieścić go w ośrodku dla dorosłych chorych umysłowo w odległej, zagubionej w górach miejscowości, gdzie przebywa on do dzisiaj. Nie wolno mu opuszczać ośrodka bez zgody dyrektora tej instytucji. Stanev „nie był poddany jakiejkolwiek terapii, prowadząc w ośrodku życie monotonne i bierne”. Dwukrotnie zabiegał o przywrócenie mu pełni praw, m. in. wnosząc do mera Riły o wszczęcie odpowiedniej procedury prawnej. Wielokrotnie prosił kuratorkę o zgodę na opuszczenie ośrodka, spotykał się jednak z odmową. 
W 2006 roku prywatny psychiatra sporządził diagnozę, według której Rousi Stanev nie cierpi na schizofrenię, lecz ma po prostu skłonność do nadużywania alkoholu. Według psychiatry stan zdrowia psychicznego Stanewa uległ znacznej poprawie zaś pobyt pacjenta w ośrodku ma na jego psychikę wpływ destrukcyjny.  
Rozstrzygając sprawę Rousi Stanewa ETPC wskazał na to, że pogwałcona została Konwencja; szczególnie mocno wypowiedział się o uniemożliwieniu Stanevowi dostępu do sądu, gdyż „osoby takie jak skarżący się powinny mieć szczególnie chronione prawo dostępu do sprawiedliwości”. W 18 krajach europejskich krajowe prawo umożliwia dostęp osób częściowo ubezwłasnowolnionych do sądu, zaś w 17 państwach dostęp taki mają nawet osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Bułgaria nie należy do tej grupy państw. Według Trybunału, w Europie obserwuje się tendencję przyznawania praw osobom ubezwłasnowolnionym oraz wzmacnianie instrumentów międzynarodowych dla ochrony prawnej chorych umysłowo. 
Wyrok Trybunał podjął z 4 zdaniami odrębnymi, wśród których jedno złożyła sędzia reprezentująca Bułgarię. 

Świat

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.