ETS: konsument może zaskarżyć zagranicznego sprzedawcę we własnym kraju

Foto: Archiwum ETS

Do wytoczenia przez konsumenta przed sądem krajowym powództwa przeciwko zagranicznemu przedsiębiorcy nie jest konieczne, by sporna umowa była zawarta na odległość, czyli konsument może zaskarżyć we własnym kraju sprzedawcę, mającego siedzibę w innym kraju UE - stwierdza wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 6 września. Z tego względu okoliczność, że konsument udał się do państwa członkowskiego przedsiębiorcy w celu podpisania umowy nie wyklucza jurysdykcji sądów państwa członkowskiego konsumenta.

Prawo Unii ma na celu ochronę konsumenta jako słabszej strony umowy w sporach ponadgranicznych ułatwiając mu dostęp do wymiaru sprawiedliwości, w szczególności poprzez geograficzne przybliżenie sądu właściwego. Konsument może zatem pozywać przed sądami krajowymi przedsiębiorcę, z którym zawarł on umowę, nawet jeżeli siedziba lub miejsce zamieszkania tego przedsiębiorcy położone jest w innymi państwie członkowskim, pod warunkiem spełnienia dwóch przesłanek: po pierwsze, przedsiębiorca powinien prowadzić działalność handlową lub zawodową w państwie członkowskim, gdzie mieszka konsument lub też kierować swą działalność do tego państwa za pomocą jakiegokolwiek dostępnego środka (np. za pomocą Internetu), a po drugie, umowa, której dotyczy spór, powinna należeć do zakresu takiej działalności.

Oberster Gerichtshof (Sąd Najwyższy Austrii) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy możliwość wytoczenia powództwa przed sądem krajowym uzależniona jest dodatkowo od tego, by umowa pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą była zawarta na odległość.

Sąd najwyższy rozpatruje, jako sąd ostatniej instancji, sprawę z powództwa wytoczonego przed sądem austriackim przez Danielę Mühlleitner, zamieszkałą w Austrii, przeciwko wyspecjalizowanej w sprzedaży samochodów spółce Autohaus Yusufi z siedzibą w Hamburgu. W drodze swego powództwa D. Mühlleitner dochodzi rozwiązania umowy sprzedaży pojazdu, który zakupiła, dla swych potrzeb prywatnych, od spółki Autohaus Yusufi. D. Mühlleitner dotarła do oferty spółki Autohaus Yusufi dzięki poszukiwaniom w Internecie. W celu podpisania umowy sprzedaży i odebrania pojazdu udała się jednak do Hamburga. Po powrocie do Austrii odkryła, że pojazd dotknięty jest istotnymi wadami. Gdy A. i W. Yusufowie odmówili naprawienia pojazdu, D. Mühlleitner wytoczyła powództwo przed sądami austriackimi, których jurysdykcję międzynarodową pozwani kwestionują. Sąd najwyższy jest natomiast zdania, że działalność handlowa pozwanych była wyraźnie skierowana do Austrii, jako że ich strona internetowa była w tym państwie dostępna, a pomiędzy stronami umowy miały miejsce kontakty na odległość (za pomocą telefonu i poczty elektronicznej). Niemniej jednak, sąd ten zastanawia się, czy do jurysdykcji sądów austriackich nie jest konieczne, by umowa była zawarta na odległość.

W dzisiejszym wyroku Trybunał odpowiedział, że możliwość pozywania przez konsumenta przed sądami swego państwa członkowskiego przedsiębiorcy mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim nie jest uzależniona od spełnienia przesłanki w postaci zawarcia umowy na odległość.

O ile prawo europejskie wymagało aż do roku 2002, by konsument dokonał w państwie członkowskim swego miejsca zamieszkania czynności niezbędnych do zawarcia umowy, obecne przepisy wymogu takiego już nie stawiają. Dokonując tej zmiany unijny prawodawca zamierzał zapewnić wyższy poziom ochrony konsumentów.

Zastosowanie powyższej reguły uzależnione jest od spełnienia istotnej przesłanki w postaci skierowana działalności handlowej lub zawodowej do państwa, w którym zamieszkuje konsument.

W tym względzie zarówno nawiązanie kontaktu na odległość, jak i dokonanie rezerwacji towaru lub usługi na odległość, czy – tym bardziej – zawarcie umowy konsumenckiej na odległość, wskazują na powiązanie umowy z taką działalnością.

Dlatego, jeżeli: 1) przedsiębiorca mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim prowadzi działalność handlową lub zawodową w państwie członkowskim, w którym zamieszkuje konsument lub kieruje swą działalność, za pomocą dowolnego środka, do tego państwa członkowskiego oraz 2) sporna umowa wchodzi w zakres takiej działalności, konsument może wytaczać powództwa przeciwko temu przedsiębiorcy przed sądami swojego własnego państwa członkowskiego, nawet jeżeli umowa nie została zawarta na odległość, gdyż została podpisana w państwie członkowskim przedsiębiorcy.

ETS