ETS o właściwości miejscowej sądu w sprawach o naruszenie majątkowych praw autorskich w sieci

Płyta gramofonowa. Foto: Wikimedia Commons

3 października Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-170/12, to jest o naruszenie praw autorskich z utworu, umieszczonego w sieci. Trybunał uznał, że sąd, na którego obszarze właściwości miejscowej dostępna jest internetowa oferta sprzedaży płyty CD jest właściwy do rozpatrzenia sprawy ewentualnego naruszenia majątkowych praw autorskich, jeżeli są one chronione w prawie jego państwa członkowskiego. Właściwość tego sądu ogranicza się jednak do szkody wyrządzonej na terytorium tego państwa członkowskiego

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie jurysdykcji sądowej w sprawach cywilnych i handlowych¹ sądem właściwym do rozpatrzenia sporu jest co do zasady sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby pozwanego. Jednakże w niektórych przypadkach można wyjątkowo zostać pozwanym przed sąd innego państwa członkowskiego. W sprawach dotyczących czynów niedozwolonych oraz czynów podobnych do czynów niedozwolonych spór może zostać wniesiony między innymi do sądu właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody.

Na wniosek francuskiego sądu kasacyjnego Trybunał Sprawiedliwości orzekł dzisiaj w kwestii, czy w świetle tej normy kompetencyjnej autor utworu chronionego prawami autorskimi może wnieść do sądu właściwego ze względu na jego miejsce zamieszkania pozew o naprawienie szkody wynikającej z umieszczenia w sieci bez jego zgody oferty sprzedaży kopii jego utworu.

Peter Pinckney, zamieszkały w Tuluzie (Francja), twierdzi, że jest autorem, kompozytorem i wykonawcą dwunastu piosenek zarejestrowanych na płycie winylowej przez zespół Aubrey Small. Stwierdził on, że piosenki te zostały zarejestrowane bez jego zgody na płycie kompaktowej (CD) nagranej w Austrii przez spółkę z siedzibą w tym państwie, a następnie sprzedawanej przez spółki brytyjskie za pośrednictwem licznych stron internetowych dostępnych w jego miejscu zamieszkania w Tuluzie. Peter Pinckney pozwał więc ową spółkę austriacką do sądu cywilnego pierwszej instancji w Tuluzie w celu uzyskania odszkodowania z tytułu szkody, jaką poniósł w związku z naruszeniem jego praw autorskich.

Spółka ta zakwestionowała właściwość sądów francuskich, w związku z czym sprawa trafiła ostatecznie do sądu kasacyjnego. Ten zaś zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy w powyższych okolicznościach należy uznać, że szkoda wystąpiła na terytorium państwa członkowskiego, w którym autor ma miejsce zamieszkania, w związku z czym właściwe dla sprawy będą sądy tego państwa.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał przypomniał, że w przypadku naruszeń popełnionych za pośrednictwem Internetu, które z tego względu mogą się urzeczywistniać w wielu miejscach, miejsce, w którym wystąpiła szkoda może zależeć od charakteru prawa, którego naruszenie jest zarzucane. Szkoda taka może się w każdym razie urzeczywistnić w konkretnym państwie członkowskim tylko pod warunkiem, iż prawo, o które chodzi, podlega tam ochronie. Jednakże określenie miejsca wystąpienia szkody zależy od tego, który sąd jest w stanie najlepiej ocenić zasadność podnoszonego zarzutu. Nie jest natomiast konieczne, by działalność powodująca szkodę była skierowana do państwa członkowskiego sądu, do którego wniesiono powództwo.

Trybunał dodał, że w odniesieniu do zarzutów naruszenia majątkowych praw autorskich właściwy jest sąd państwa członkowskiego, gdzie prawa majątkowe, na które powód się powołuje, podlegają ochronie, jeżeli podnoszona szkoda może się urzeczywistnić na obszarze właściwości miejscowej tego sądu. Ryzyko takie może wynikać na przykład z możliwości nabycia kopii utworu, z którym związane są dochodzone prawa, za pośrednictwem strony internetowej dostępnej na obszarze właściwości miejscowej sądu, do którego wniesiono powództwo. Natomiast jeżeli ochrona na podstawie prawa państwa członkowskiego sądu, do którego wniesiono powództwo, obejmuje tylko terytorium tego państwa, sąd ten jest właściwy tylko w zakresie szkody wyrządzonej na terytorium jego państwa członkowskiego.

UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z podobnym problemem.

¹ Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. L 12 z 16.1.2001).