Mołdawia: Deklaracja Niepodległości jest ważniejsza od Konstytucji

Sąd Konstytucyjny Republiki Mołdawii. Foto: constcourt.md

5 grudnia 2013 r. Sąd Konstytucyjny Republiki Mołdawii wydał orzeczenie w sprawie wykładni art. 13 ust. 1 w związku z preambułą Konstytucji i Deklaracją Niepodległości Republiki Mołdawii.

Sprawa dotyczyła skargi złożonej w marcu 2013 r. uzupełnionej we wrześniu przez czterech posłów, na interpretację postanowienia artykułu 13 ustęp 1 o zależności między preambułą Konstytucji i Deklaracją Niepodległości Republiki Mołdawii .

Autorzy skargi twierdzili, że należy dokonać wykładni dotyczącej urzędowego języka: w Deklaracji Niepodległości Republiki Mołdowy, przyjętej 27 października 1991 r. uznano, że językiem urzędowym Republiki Mołdawii jest rumuński, a nie "język mołdawski oparty o podstawy alfabetu łacińskiego", jak sformułowano w artykule 13 Konstytucji.

W swojej pisemnej opinii, prezydent Republiki Mołdawii stwierdził, że kwestia dotycząca nazwy języka urzędowego państwa, określona przez problem tożsamości językowej narodu, spowodowała głęboki podział w społeczeństwie. Mołdawia musi natychmiast rozwiązać problemy językowe, oficjalna nazwa języka państwowego musi być określona tylko w kategoriach prawdy naukowej, bez ingerencji politycznej.

Według Akademii Nauk Mołdawii, językiem urzędowym Republiki jest rumuński i zwrot "język mołdawski, oparty na alfabecie łacińskim" z Art. 13 ust. 1 konstytucji można porównać semantycznie z językiem rumuńskim. Jednocześnie Akademia stwierdza, że język urzędowy w Republice Mołdowy powinien opierać się na zasadach ortograficznych języka rumuńskiego.

Po wysłuchaniu argumentacji stron i przeanalizowaniu akt sprawy, Sąd Konstytucyjny stwierdził, że Deklaracja Niepodległości, w której zapisano utworzenie nowego niezależnego państwa tworzy podstawy, zasady i wartości organizacji państwowej Republiki Mołdawii.

Sąd Konstytucyjny orzekł, że Deklaracja Niepodległości, będąc integralną częścią preambuły Konstytucji, ma wartość tekstu konstytucyjnego. Deklaracja Niepodległości stanowi zatem podstawę prawną i polityczną Konstytucji, a żaden przepis konstytucji nie może przeważyć nad tekstem Deklaracji Niepodległości.

Dlatego każde badanie konstytucyjności lub interpretacja ustawy zasadniczej musi brać pod uwagę nie tylko treść konstytucji, ale również zasady konstytucyjne ustanowione w Deklaracji Niepodległości Republiki Mołdawii.

Sąd Konstytucyjny stwierdził, że w przypadku rozbieżności między tekstem Deklaracji Niepodległości i tekstem Konstytucji, tekst pierwotny Deklaracji Niepodległości przeważa.

Wyrok Sądu Konstytucyjnego jest ostateczny, nie można się od niego odwołać. I wchodzi w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Republiki Mołdawii. (pr)