Trybunał Sprawiedliwości UE o kostce Rubika

Foto: Maximaximax, Wikipedia.org

W wyroku wydanym 10 listopada 2016 Trybunał Sprawiedliwości UE uchylił wyrok Sądu Unii Europejskiej i stwierdził nieważność decyzji EUIPO, które utrzymywały w mocy rejestrację kształtu kostki Rubika w charakterze unijnego znaku towarowego. Rozpatrując, czy należy odmówić rejestracji ze względu na to, że ten kształt obejmuje rozwiązanie techniczne, EUIPO i Sąd powinny były uwzględnić także niewidoczne elementy funkcjonalne przedstawionego przez ten kształt towaru, takie jak zdolność rotacji.

Na wniosek Seven Towns, brytyjskiej spółki, która zarządza między innymi prawami własności intelektualnej związanymi z „kostką Rubika”, Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w 1999 r. dokonał rejestracji w charakterze trójwymiarowego unijnego znaku towarowego kształtu sześciennego dla „układanek trójwymiarowych”.

W 2006 r. spółka Simba Toys, niemiecki producent zabawek, złożyła do EUIPO wniosek o unieważnienie prawa do trójwymiarowego znaku towarowego, w szczególności ze względu na to, że obejmuje on rozwiązanie techniczne polegające na zdolności rotacji, a takie rozwiązanie może być chronione jedynie w ramach patentu, a nie w ramach znaku towarowego. Ponieważ EUIPO oddaliło ten wniosek, spółka Simba Toys wniosła do Sądu Unii Europejskiej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji EUIPO.

W wyroku wydanym w dniu 25 listopada 2014 r.1, Sąd oddalił skargę spółki Simba Toys ze względu na to, że sporny kształt sześcienny nie obejmuje funkcji technicznej, która stałaby na przeszkodzie jego ochronie w charakterze znaku towarowego. W szczególności Sąd stwierdził, że cechujące kostkę Rubika rozwiązanie techniczne nie wynika z właściwości tego kształtu, lecz, co najwyżej, z niewidocznego wewnętrznego mechanizmu znajdującego się w sześcianie.

Spółka Simba Toys wniosła od tego wyroku Sądu odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości.

W dzisiejszym wyroku Trybunał przypomniał, że rozporządzenie 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, które podlega zastosowaniu w niniejszym przypadku², ma na celu zapobieganie temu, aby prawo znaków towarowych prowadziło do przyznania jednemu przedsiębiorstwu monopolu na rozwiązania techniczne lub na cechy użytkowe danego towaru. W tym względzie Trybunał stwierdził, że zasadnicze właściwości spornego kształtu są związane z sześcianem i ze strukturą siatki ukazaną na każdej z powierzchni tego sześcianu.

Następnie, jeśli chodzi o kwestię, czy rejestracja spornego kształtu w charakterze unijnego znaku towarowego może skutkować przyznaniem spółce Seven Towns monopolu na rozwiązanie techniczne, Trybunał podkreślił, że należy ocenić, czy ten kształt jest niezbędny do uzyskania efektu technicznego.

Wbrew temu, co stwierdził Sąd, Trybunał wskazał, że w ramach tego badania oceny zasadniczych właściwości spornego sześciennego kształtu należy dokonywać w świetle funkcji technicznej towaru przedstawionego przez ten kształt. Sąd powinien był zwłaszcza uwzględnić także elementy niewidoczne na graficznym przedstawieniu tego kształtu, takie jak zdolność rotacji indywidualnych elementów układanki trójwymiarowej typu „kostka Rubika”. W tym kontekście Sąd powinien był określić funkcję techniczną rozpatrywanego towaru i uwzględnić ją w ramach przeprowadzanej przezeń oceny.

Ponadto Trybunał stwierdził, że fakt, iż spółka Seven Towns wniosła o rejestrację spornego oznaczenia dla „układanek trójwymiarowych” w ogólności, czyli bez ograniczenia się do układanek mających zdolność rotacji, nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu funkcji technicznej towaru przedstawionego przez sporny kształt sześcienny, a nawet czyni to uwzględnienie niezbędnym, ponieważ decyzja w przedmiocie tego wniosku może wywoływać skutki względem wszystkich producentów układanek trójwymiarowych, których elementy przedstawiają kształt sześcianu.

W tych okolicznościach Trybunał uchylił wyrok Sądu i stwierdził nieważność decyzji EUIPO, które utrzymywały w mocy rejestrację spornego kształtu w charakterze unijnego znaku towarowego.

EUIPO powinno wydać nową decyzję, uwzględniając stwierdzenia zawarte przez Trybunał w niniejszym wyroku.

UWAGA: Odwołanie od wyroku lub postanowienia Sądu, ograniczone do kwestii prawnych, może zostać wniesione do Trybunału. Co do zasady, odwołanie nie ma skutku zawieszającego. Jeżeli jest ono dopuszczalne i zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu. Jeżeli stan postępowania pozwala na wydanie orzeczenia w sprawie, Trybunał może sam wydać ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie sporu. W przeciwnym razie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd, który jest związany orzeczeniem Trybunału wydanym w ramach odwołania.

¹Wyrok Sądu z dnia 25 listopada 2014 r., Simba Toys GmbH & Co. KG/OHIM (T-450/09, zob. także komunikat prasowy nr 158/14).

²Rozporządzenie Rady (WE) Nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1).