Prokuratura Okręgowa o umorzeniu śledztwa w sprawie niedopełnienia obowiązków w związku z zaniechaniem publikacji wyroku TK

Andrzej Rzepliński| Beata Kempa| Beata Szydło| Dziennik Ustaw| Jolanta Rusiniak| Prokuratura Okręgowa w Warszawie| Przemysław Nowak| RCL| Trybunał Konstytucyjny

Prokuratura Okręgowa o umorzeniu śledztwa w sprawie niedopełnienia obowiązków w związku z zaniechaniem publikacji wyroku TK

W dniu dnia 7 stycznia 2016 r. prokurator z Prokuratury Okręgowej w Warszawie wydał  postanowienie o umorzeniu śledztwa o sygn. VI Ds 926/15 w sprawie:

1. niedopełnienia w okresie od dnia 3 grudnia 2015 r. do dnia 16 grudnia 2015 r., w Warszawie, przez funkcjonariuszy publicznych – Prezes Rady Ministrów oraz pracowników Rządowego Centrum Legislacji obowiązków, wynikających z art. 190 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 3 Ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych poprzez zaniechanie niezwłocznego ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zapadłego w dniu 3 grudnia 2015 r. w sprawie o sygnaturze K 34/15, czym działano na szkodę interesu publicznego, tj. o czyn z art. 231 § 1 kk,

2. przekroczenia w dniu 10 grudnia 2015 r. w Warszawie, uprawnień przez funkcjonariusza publicznego - Szefową Kancelarii Prezesa Rady Ministrów poprzez przesłanie pisma do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, kwestionującego ważność wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r., zapadłego w sprawie K 34/15 oraz wskazującego na niemożność ogłoszenia przedmiotowego orzeczenia w Dzienniku Ustaw, w sytuacji gdy w świetle obowiązujących przepisów Szefowa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów nie posiada uprawnień w toku procesu ogłaszania aktów normatywnych, w tym wyroków Trybunału Konstytucyjnego, czym działano na szkodę interesu publicznego, tj. o czyn z art. 231 § 1 kk.

Śledztwo w niniejszej sprawie zostało wszczęte w dniu 14 grudnia 2015 r. z zawiadomienia osoby prywatnej. Łącznie w sprawie tej wpłynęło 10 zawiadomień.

W toku przeprowadzonego postępowania przygotowawczego uzyskano dokumenty z Rządowego Centrum Legislacji (dalej: RCL), z Biura Sekretarza Trybunału Konstytucyjnego oraz z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a nadto przesłuchano w charakterze świadków wiceprezesa RCL, Dyrektora Dzienników Urzędowych i Systemów Informacyjnych RCL oraz Sekretarz Rady Ministrów.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego ustalono, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r. o sygn. K 34/15 przekazany został do Rządowego Centrum Legislacji w dniu 3 grudnia 2015 r. około godziny 14:50, w ślad za pismem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego.

Wiceprezes RCL zeznał, iż co do zasady, jest on umocowany do publikacji wszelkich aktów normatywnych, w tym wyroków Trybunału Konstytucyjnego w oparciu o upoważnienie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2014 r. W przypadku analizowanego wyroku, decyzja w przedmiocie jego ogłoszenia, w ocenie wiceprezesa RCL, miała zostać podjęta indywidualnie przez Prezes Rady Ministrów, przy czym polecenie w przedmiotowym zakresie otrzymał telefonicznie za pośrednictwem Sekretarz Rady Ministrów.

Z zeznań Dyrektora Dzienników Urzędowych i Systemów Informacyjnych RCL wynika, iż otrzymał telefoniczną informację od Wiceprezesa RCL, z której wynikało, że kopia orzeczenia ma zostać niezwłocznie przekazana Beacie Szydło – Prezes Rady Ministrów. Z informacji tej wynikało również, iż Prezes Rady Ministrów, jako organ wydający Dziennik Ustaw podejmie decyzję w przedmiocie ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r.

W toku postępowania ustalono, iż w Rządowym Centrum Legislacji wyrok był gotowy do publikacji, pod względem technicznym, w dniu 4 grudnia 2015 r. około godziny 10:40. Wiceprezes RCL zeznał, iż w następnych dniach, podczas kilkukrotnych rozmów telefonicznych z Sekretarz Rady Ministrów [Jolanta Rusiniak - przyp. Redakcji OK] pytał o zgodę na publikację wyroku.

W dniu 15 grudnia 2015 r. wiceprezes RCL uzyskał telefoniczną zgodę na publikację wyroku, potwierdzoną pisemnie w dniu 16 grudnia. Wyrok ogłoszony został ostatecznie w dniu 16 grudnia 2015 r., przed godziną 10:00.

Z pisma Sekretarz Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2015 r. przekazanego do Prokuratury Okręgowej w Warszawie wynika, że pomiędzy datą wydania analizowanego wyroku a datą jego ogłoszenia w Kancelarii Prezes Rady Ministrów prowadzone były analizy prawne oraz wydawano ustne opinie prawne co do trybu procedowania przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie K 34/15 oraz treści zapadłego orzeczenia.

Zgodnie z przepisem art. 190 ust. 2 Konstytucji RP wyroki Trybunału Konstytucyjnego podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu. Termin ten powołany został również w przepisie art. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Przy czym wskazane regulacje prawne zakazują dopuszczania się jakiejkolwiek, nawet „uzasadnionej” zwłoki w zakresie publikacji aktów normatywnych. W konsekwencji organ, przed publikacją danego aktu podejmuje wyłącznie działania zmierzające do upewnienia się, czy dany akt jest prawdziwy (rzeczywiście został podjęty przez uprawniony organ) oraz podejmuje czynności redakcyjne i techniczne związane z przygotowaniem danego numeru dziennika urzędowego.

W niniejszym postępowaniu ustalono, iż czynności te zakończone zostały w dniu 4 grudnia 2015 r., około godziny 10:40. Przyjąć zatem należy, iż po wskazanej dacie organ publikujący Dziennik Ustaw pozostawał we zwłoce co do ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r. Bez znaczenia dla tej oceny pozostaje fakt, że zgodnie z obowiązującą w ramach RCL wewnętrzną regulacją, dla ogłoszenia aktu prawnego, w tym wyroku Trybunału Konstytucyjnego, liczącego od 4 do 10 stron przewidziano termin od 5 do 10 dni roboczych. Jest to bowiem przewidywany okres, w którym winny zostać usunięte wszelkie przeszkody o charakterze technicznym i dany akt winien zostać przygotowany do ogłoszenia pod względem redakcyjnym. Jak podniesiono powyżej, w analizowanym stanie faktycznym wyrok Trybunału Konstytucyjnego był gotowy do publikacji w dniu 4 grudnia 2015 r.

Powyższe okoliczności wskazują, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego o sygn. od dnia 4 grudnia 2015 r. do dnia 16 grudnia 2015 r., tj. daty w której został ogłoszony, nie był opublikowany z przyczyn leżących po stronie Prezes Rady Ministrów.

Niniejszej postępowanie prowadzone było w kierunku przestępstwa nadużycia władzy z art. 231 § 1 kk polegającego na przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariusza publicznego. Dla realizacji znamion przestępstwa z art. 231 § 1 kk konieczny jest skutek w postaci wywołania stanu zagrożenia dla interesu publicznego. Interes publiczny w niniejszej sprawie związany jest z utrzymywaniem porządku prawnego, zgodnego z aktem prawnym najwyższego rzędu, tj. Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Zwłoka w publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r. niewątpliwie skutkowała takim stanem zagrożenia dla interesu publicznego, niemniej jednak fakt ostatecznego opublikowania omawianego orzeczenia nie pozostaje bez wpływu na ocenę działań podejmowanych w okresie wcześniejszym.

W konsekwencji w dniu ogłoszenia przedmiotowego wyroku (16 grudnia 2015 r.) odpadły przesłanki stanowiące znamiona przestępstwa, o którym mowa w art. 231 § 1 kk. Doszło bowiem do wypełnienia obowiązku związanego z publikacją wyroku, a nadto odpadł element zagrożenia dla interesu publicznego.

Ponadto nie sposób w analizowanym stanie faktycznym wykazać, iż Prezes Rady Ministrów nie ogłaszając wyroku Trybunału Konstytucyjnego w okresie pomiędzy 4 grudnia 2015 r. a 16 grudnia 2015 r. miała świadomość w postaci pewności lub możliwości, iż działa na szkodę interesu publicznego. Mogła bowiem przypuszczać, że działanie wstrzymujące publikację orzeczenia przez czas, w którym poddawane jest analizie, może być korzystne z punktu widzenia interesu publicznego. Jak podniesiono w piśmie Sekretarz Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 2015 r. po dniu 3 grudnia 2015 r. przeprowadzano analizę przyjętego przez Trybunał Konstytucyjny trybu procedowania w sprawie K 34/15 jak i zapadłego orzeczenia.

Wobec powyższego prokurator umorzył postępowanie w zakresie czynu z punktu I, z uwagi na fakt, iż zachowanie Prezesa Rady Ministrów nie zawierało znamion czynu zabronionego, tj. na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 kpk.

Śledztwo zostało umorzone również w zakresie skierowania w dniu 10 grudnia 2015 r. przez Szefową Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pisma do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, albowiem nie miało ono związku z procesem publikacji zapadłego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami Szefowa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów nie posiada kompetencji w tym zakresie. Tym samym nadesłane w dniu 10 grudnia 2015 r. pismo do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego nie miało i nie mogło mieć jakichkolwiek skutków dla procesu publikacji analizowanego orzeczenia, w szczególności wobec faktu, iż pismo to nie było skierowane do wiceprezesa RCL. Podjęte przez Minister Beatę Kempę działania nie miały związku z procesem publikacji aktów normatywnych, a co za tym idzie nie stanowiły działania szkodliwego z punktu widzenia tego procesu.

Minister Beata Kempa kierując pismo do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego działała jako Szefowa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, nie zaś organ posiadający uprawnienia w toku procesu ogłaszania aktów normatywnych. W związku ze sprawowaną funkcją wyraziła swoją opinię odnośnie zapadłego orzeczenia, w tym składu orzekającego Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 34/15, co jednak nie miało jakiegokolwiek wpływu na publikację tego wyroku. Tym samym, w analizowanym stanie faktycznym nie doszło do przekroczenia uprawnień przez Szefową Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a co za tym idzie brak jest znamienia określającego stronę przedmiotową przestępstwa z art. 231 § 1 kk.

prok. Przemysław Nowak, Rzecznik Prasowy Prokuratury Okręgowej w Warszawie
Od Redakcji OK: 23 grudnia 2015 r. Jolanta Rusiniak została szefową Rządowego Centrum Legislacji.

Trybunał Konstytucyjny

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.