Uprawnienia służb policyjnych i specjalnych po wyroku Trybunału Konstytucyjnego

W lipcu 2014 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją niektóre przepisy regulujące uprawnienia służb np. w zakresie dostępu do danych telekomunikacyjnych. HFPC skierowała do premier Ewy Kopacz pismo z pytaniem o termin i sposób wykonania wyroku przez Radę Ministrów.

Trybunał uznał, że niekonstytucyjność obecnie obowiązujących przepisów wynika z braku niezależnej zewnętrznej kontroli nad procesem sięgania po dane telekomunikacyjne. Trybunał zdecydował się na odroczenie utraty mocy obowiązującej przepisów o 18 miesięcy czyli do lutego 2016 r. Niestety jak dotychczas nie został skierowany do konsultacji społecznych projekt ustawy wykonującej wyrok, co w kontekście zbliżającego się końca kadencji parlamentu może opóźnić prace legislacyjne nad wykonaniem wyroku.

„Z tych względów wyrażamy nadzieję, ze najbliższym czasie Rada Ministrów przedstawi odpowiedni projekt ustawy, który – po przeprowadzeniu konsultacji społecznych i uzgodnień – przywróci stan zgodności z Konstytucją w zakresie kompetencji służb policyjnych i specjalnych” - czytamy w piśmie Fundacji.

W piśmie wskazano również na rozwój standardów międzynarodowych w zakresie kontroli nad służbami specjalnymi i policyjnymi, w szczególności wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z kwietnia 2014 r. w sprawie Digital Rights Ireland (dotyczący unijnej dyrektywy retencyjnej), który w ocenie HFPC także należy wziąć pod uwagę pracując nad wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Z kolei 19 maja 2015 r. odbyło się posiedzenie senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji dotyczące wyników kontroli przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli w zakresie praktyki sięgania po dane telekomunikacyjne. W oparciu o wyniki tej kontroli w lutym 2014 r. komisja senacka opracowała projekt ustawy zmieniający zasady kontroli nad dostępem do danych telekomunikacyjnych. Z uwagi na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie tzw. dyrektywy retencyjnej, a następnie wyrok Trybunału Konstytucyjnego prace nad tym projektem zostały wstrzymane.

Przedmiotem posiedzenia senackiej Komisji było rozważenie wznowienia dalszych prac legislacyjnych nad projektem. Podczas posiedzenia komisji do projektu senackiego odniósł się Grzegorz Karpiński, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Wskazał, że powołany został zespół do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który opracował  ogólne założenia dalszych prac legislacyjnych. Zaznaczył przy tym, że nie jest to projekt ustawy. Założenia wypracowane przez rządowy zespół przewiduje w niektórych sytuacjach kontrolę sądową nad dostępem do danych telekomunikacyjnych, w szczególności w odniesieniu do danych dotyczących zawodów zaufania publicznego. Uregulowane zostaną również zasady niszczenia materiałów obejmujących zakazy dowodowe oraz katalog środków niejawnego pozyskiwania danych.

Komisja zdecydowała o wyznaczeniu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych miesięcznego terminu na przedstawienie uwag do projektu senackiego. Wówczas podjęta zostanie również decyzja co do dalszych prac legislacyjnych nad projektem.

HFPC