XIV Kongres Sądów Konstytucyjnych w Wiedniu

Wiedeński Hofburg: tu trwa XIV Kongres ESK. Foto: Politikaner, Wikimedia Commons

12 maja rozpoczął się w Wiedniu XIV Kongres Europejskich Sądów Konstytucyjnych.

Pierwsza Konferencja odbyła się w 1972 roku w Dubrowniku z inicjatywy prezesów sądów konstytucyjnych Austrii, Niemiec (RFN), Włoch i ówczesnej Jugosławii. Zasadniczo inicjatorzy mieli zamiar stworzyć platformę regularnej wymiany doświadczeń w dziedzinie orzecznictwa konstytucyjnego w ramach europejskiej zasady niezależności sądownictwa.

Mimo braku formalnego statutu organizowano regularnie spotkania nazwane Konferencjami Europejskich Sądów Konstytucyjnych. Kolejne były organizowane przez sądy, które zgłosiły swój akces. W miarę upływu czasu i zmian, zachodzących w Europie, rosła liczba członków, szczególnie w latach 90, gdy powstało wiele sądów konstytucyjnych w nowych demokracjach europejskich.

Polski Trybunał Konstytucyjny przystąpił do Konferencji w 1990 roku, Węgry – w 1992, Rumunia, Słowenia, Chorwacja i Cypr – w 1994, Rosja – w 1996, dwa lata później – Czechy, Ukraina – w 2000. W 2014 roku Konferencja liczy 40 członków zwyczajnych, jednego stowarzyszonego (Białoruś) oraz kilku obserwatorów spoza Europy (Korea, Mongolia, Izrael, Kazachstan, Uzbekistan, w tym roku na Kongresie pojawią się kolejni).

Rosnąca liczba członków stworzyła problemy organizacyjne i techniczne, które zmusiły uczestników do przyjęcia zasad i regulaminu, pozwalających realizować cele, stawiane Konferencji przez jej członków. Dlatego na XI Konferencji w Warszawie w 1999 roku przyjęto statut, a trzy lata później – w Brukseli – Regulamin wewnętrzny.

Według Art. 6-1-a Statutu [w Konferencji] „członkami zwyczajnymi [pełnymi] mogą zostać tylko sądy Konstytucyjne i analogiczne instytucje europejskie, kompetentne w dziedzinie sądownictwa konstytucyjnego, a zwłaszcza kontroli prawa, wykonujące swoje orzecznictwo niezależnie, lecz w zgodzie z podstawowymi zasadami demokracji i państwa prawa, a także z poszanowaniem praw człowieka”.

Konferencja organizuje regularne Kongresy, które powinny zachęcać członków do wymiany doświadczeń instytucjonalnych, teoretycznych oraz w zakresie orzecznictwa. Konferencja stawia sobie również za cel wzmacnianie roli sądów konstytucyjnych, a zwłaszcza ich niezależności od władzy wykonawczej. Równie istotne dla Konferencji jest zaangażowanie sądów konstytucyjnych w obronę praw człowieka i obywatela.

Konferencją kieruje przez trzy lata prezes sądu, który organizuje kolejny kongres. Od 2011 do 2014 prezydencja należy do Sądu Konstytucyjnego Austrii. Kolejny – XIV Kongres był poprzedzony zjazdem tzw. Koła  Prezesów (wg statutu jest to organ wykonawczy Konferencji) w 2012 roku w Wiedniu. Konferencją i Kongresem kieruje zatem prof. dr Gerhart Holzinger, prezes Sądu Konstytucyjnego Austrii.

Nasz Trybunał Konstytucyjny reprezentuje delegacja, w której skład wchodzą prezes prof. Andrzej Rzepliński, wiceprezes prof. Stanisław Biernat oraz sędziowie TK prof. S. Wronkowska-Jaśkiewicz i prof. A. Wróbel, a także Szef Biura TK M. Graniecki.

Tematem wiodącym tegorocznego Kongresu, który odbywa się w wiedeńskim Hofburgu, jest „Współpraca sądów konstytucyjnych w Europie – sytuacja obecna i perspektywy”.

We wtorek 13 maja na jednej z sesji Kongresu prof. Stanisław Biernat, wiceprezes TK, wygłosi referat na temat wzajemnego oddziaływania sądów konstytucyjnych.

W tym roku Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej na Kongresie nie będzie reprezentował jego prezes prof. Valerii Zorkin, a wiceprezes Olga Chochriakowa.

O szczegółach programu XIV Kongresu Europejskich Sądów Konstytucyjnych można przeczytać na internetowej stronie Kongresu.