ETPC: jeden sędzia nie może kilka razy rozstrzygać tej samej sprawy

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 4 marca stwierdził brak bezstronności tureckiego naczelnego sądu administracyjnego z tego powodu, iż w tym samym postępowaniu część sędziów dwukrotnie rozstrzygnęła sprawę co do istoty po kolejnym odwołaniu skarżącego.

Skarga została wniesiona do Trybunału przez tureckiego sekretarza sądu, który zaskarżył do sądu administracyjnego odmowę powołania go na wyższe stanowisko pomimo zdania odpowiedniego egzaminu państwowego i spełnienia pozostałych kryteriów ustawowych. Ostatecznie jego sprawa trafiła do tureckiego naczelnego sądu administracyjnego, który rozpatrzył ją dwukrotnie: najpierw przez wydział postępowań administracyjnych tego sądu, a następnie - w odwołaniu dotyczącym kwestii materialnoprawnych - przez ogólne zgromadzenie wskazanego sądu. W obu składach rozstrzygających wzięło udział trzech tych samych sędziów. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, iż ten stan rzeczy stanowił naruszenie zasady bezstronności sądu, stanowiącej element prawa do rzetelnego procesu (art. 6 ust. 1 Konwencji o prawach człowieka).

Trybunał zgodził się z tą argumentacją. Skoro oba składy sądu rozstrzygały zasadniczo tę samą kwestię, a zgromadzenie plenarne naczelnego sądu administracyjnego miało wypowiedzieć się merytorycznie o rozstrzygnięciu wcześniej wydanym przez ten sam sąd, lecz w innym składzie - to w sposób uzasadniony można stwierdzić, iż jeżeli ten sam sędzia brał udział w ponownym rozpatrzeniu tejże sprawy, to jego osąd w przedmiocie rozstrzygnięcia sprawy co do istoty był uprzedzony i stronniczy. Okoliczność, iż stosunek liczby sędziów powtórnie rozstrzygających sprawę (trzech) do liczby sędziów w całym składzie orzekającym w ostatniej instancji (dwudziestu dwóch) jest niewielki, nie zmienia sytuacji, zwłaszcza że taki właśnie "stronniczy" sędzia przewodniczył obradom zgromadzenia plenarnego sędziów w postępowaniu w ostatniej instancji.

Merytoryczne rozstrzyganie sprawy przez tego samego sędziego w więcej niż jednej instancji jest oczywistym zaprzeczeniem zasady bezstronności sądu, co automatycznie przekreśla możliwość uzyskania rzetelnego procesu przez stronę takiego postępowania. Wyrok Trybunału nie mógł więc być inny: w omawianej sprawie miało miejsce naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o prawach człowieka.
Tak wynika z wyroku Trybunału z 4 marca 2014 r. w sprawie nr 36073/04, Fazli Aslaner przeciwko Turcji.

Lex.pl