Sprawozdanie Prokuratora Generalnego z rocznej działalności prokuratury w 2014 r.

Prokurator Generalny przygotował sprawozdanie z rocznej działalności w roku 2014, które złożył Ministrowi Sprawiedliwości. We Wstępie do Sprawozdania pisze: "Sprawozdanie Prokuratora Generalnego z rocznej działalności prokuratury w 2014 r. różni się od podobnych dokumentów sporządzanych w ostatnich latach. Znacznie ograniczono jego objętość, pomijając te informacje, które uznano za zbędne. Raz jeszcze należy jednak przypomnieć, że dane te włączano z powodu oczekiwań formułowanych przez Ministra Sprawiedliwości, przedstawianych w jego stanowiskach do kolejnych sprawozdań."

W roku 2014 do prokuratur w całym kraju wpłynęło 1.048.111 spraw karnych, czyli o 81.971 mniej niż w 2013 roku. Ta liczba obrazuje skalę zadań prokuratury, choć nie wyczerpuje zakresu wszystkich obowiązków wykonywanych przez prokuratorów.

Istotny jest również wyraźnie zauważalny w ostatnich latach trend spadkowy liczby spraw, wskazujący na malejące z roku na rok zagrożenie przestępczością. Równie budujące jest wyraźne zmniejszenie liczby postępowań przygotowawczych zakończonych umorzeniem wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa. Satysfakcją napawają też ogólnie dobre wyniki pracy prokuratur.

Należy jednak zauważyć, że już w przyszłym roku nie będzie możliwości dokonania łatwych porównań osiągnięć prokuratury w poszczególnych latach. Od lipca 2015 r. zacznie bowiem obowiązywać nowy model procedury karnej, wprowadzony ustawą z 27 września 2013 r. Spowoduje on istotne zwiększenie obowiązków prokuratorów w postępowaniu jurysdykcyjnym, przy niemal niezmienionym, a niekiedy powiększonym zakresie zadań prokuratorskich w postępowaniu przygotowawczym.

Twórcy reformy założyli, że pod rządami znowelizowanej ustawy procesowej znacząco wzrośnie odsetek spraw kończących się uniewinnieniem. Warto więc zauważyć, że obecnie uniewinnienia są w praktyce sądowej rzadkością. Mniej niż co pięćdziesiąty oskarżony zostaje przez sąd uwolniony od winy (dokładnie zaledwie 1,94% wszystkich osądzonych).

Wyjątkowo rzadkie są przypadki wyroków uniewinniających tych oskarżonych, wobec których stosowano tymczasowe aresztowanie w dacie skierowania przeciwko nim aktów oskarżenia. W roku 2014 taka sytuacja miała miejsce w odniesieniu do 72 osób, podczas gdy z udziałem prokuratora osądzono łącznie 365 132 osoby.

Również warte dostrzeżenia jest, że prokuratorzy wstrzemięźliwie występowali do sądów z wnioskami o zastosowanie tymczasowego aresztowania. W ubiegłym roku po raz kolejny spadła liczba takich wniosków, z 19.410 w 2013 r. do 18.835 w 2014 r. Na przestrzeni ostatnich kliku lat możemy mówić o ponad 40% spadku liczby wniosków o zastosowanie tego środka zapobiegawczego.

W 2014 r. wzrosła skuteczność składanych wniosków do 91,48% (w 2013 r. - 90,11%). Wbrew obiegowym opiniom długotrwałe stosowanie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym jest całkowitym wyjątkiem. Ok. 70% przypadków to areszty stosowane na okres do 3 miesięcy. Natomiast na dzień 31 grudnia 2014 r. przez okres przekraczający 2 lata środek ten stosowany był wobec 2 osób i dotyczył spraw o największym ciężarze gatunkowym.

Wspomniana nowelizacja procedury karnej to niejedyne wyzwanie stające przed prokuratorami w obecnym roku. Równocześnie bowiem, ustawa z 20 lutego 2015 r. w znaczący sposób zmieniła prawo karne procesowe i materialne, a zwłaszcza regulacje dotyczące kar.

Nadto od 14 stycznia 2015 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 września 2014 r. - Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, które zastąpiło poprzednie rozporządzenie z 24 marca 2010 r. Ustalając odmiennie niż dotychczas właściwość rzeczową prokuratur apelacyjnych i okręgowych, rozporządzenie spowodowało przeniesienie licznych spraw na te szczeble organizacyjne. Wprowadzono też, poza wyjątkami, obowiązek wykonywania przez każdego prokuratora czynności oskarżyciela publicznego, prowadzenia lub nadzorowania postępowań przygotowawczych bądź wytaczania lub udziału w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych.

Wszystkie te zmiany wymuszają inne niż dotychczas funkcjonowanie prokuratury. Ich efekty można będzie ocenić dopiero z perspektywy czasu. Wysoki poziom umiejętności zawodowych przeważającej większości kadry prokuratorskiej pozwala jednak z ufnością oczekiwać, że prokuratorzy podołają wszystkim obowiązkom, które wynikają z nowych regulacji.
Prokuratura Generalna