Trybunał Sprawiedliwości UE o grzywnie nałożonej przez Węgry na Polaka

Przejście graniczne Serbia - Węgry w Horgos. Wikimedia Commons

Nakładając grzywnę odpowiadającą 60% kwoty środków pieniężnych niezgłoszonych w trakcie przekraczania zewnętrznej granicy UE, węgierskie przepisy naruszają prawo Unii. Kwota tej grzywny nie jest proporcjonalna do powagi naruszenia, ponieważ naruszenie to polega na niewykonaniu obowiązku zgłoszenia posiadania kwoty większej lub równej 10.000 EUR.

W trosce o zapobieganie nielegalnemu przepływowi środków pieniężnych, rozporządzenie Unii¹ stanowi, że każda osoba przekraczająca granicę zewnętrzną Unii i przewożąca środki pieniężne o wartości 10.000 EUR lub wyższej ma obowiązek zgłosić tę kwotę organom państwa członkowskiego miejsca przekroczenia granicy. Zgłoszenie to powinno wskazywać w szczególności pochodzenie środków pieniężnych i zamierzony cel ich przeznaczenia. Na podstawie rozporządzenia państwa członkowskie powinny ustanowić skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje, które będą stosowane w przypadku niewykonania obowiązku zgłoszenia.

Na Węgrzech kwota grzywien nakładanych w przypadku niewykonania obowiązku zgłoszenia zależy od wysokości kwoty niezgłoszonych środków pieniężnych. Prawo węgierskie nakłada obowiązek zapłaty grzywny w wysokości 60% od każdej niezgłoszonej kwoty przekraczającej 50.000 EUR.

W dniu 9 sierpnia 2012 r. Robert Michał Chmielewski przybył z Serbii na Węgry nie zgłosiwszy przewożonej przez siebie kwoty środków pieniężnych, to jest łącznej kwoty w wysokości 147.492 EUR złożonej z 249.150 lewów bułgarskich (BGN), 30.000 lirów tureckich (TRY) i 29.394 lejów rumuńskich (RON). Węgierskie organy nałożyły na niego grzywnę w wysokości 24.532.000 HUF (blisko 78.000 EUR) za naruszenie obowiązku zgłoszenia.

R.M. Chmielewski wniósł skargę od tej decyzji węgierskich organów podnosząc, że węgierskie uregulowanie, na podstawie którego została na niego nałożona sankcja, było sprzeczne z prawem Unii. Rozpoznający spór Kecskeméti közigazgatasi és munkaügyi birósśg (sąd ds. administracyjnych i pracy w Kecskemét, Węgry) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy kwota grzywny ustalona przez prawo węgierskie jest zgodna z wymogiem rozporządzenia, zgodnie z którym sankcja nakładana za niewykonanie obowiązku zgłoszenia powinna być proporcjonalna do popełnionego naruszenia.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał przypomniał w pierwszej kolejności, że w braku europejskiej harmonizacji sankcji mających zastosowanie w przypadku niewykonania obowiązku zgłoszenia ustanowionego rozporządzeniem, państwa członkowskie są uprawnione do wyboru sankcji, które wydają się im właściwe. Niemniej jednak, przy wykonywaniu ich kompetencji zobowiązane są do przestrzegania prawa Unii i ogólnych zasad, a w konsekwencji - do przestrzegania zasady proporcjonalności.

Następnie Trybunał stwierdził, że co do zasady system, który uzależnia kwotę sankcji od kwoty niezgłoszonych środków pieniężnych nie jest sam w sobie nieproporcjonalny. Podobnie, warunek proporcjonalności, jaki powinny spełniać sankcje wprowadzone przez państwa członkowskie, nie zobowiązuje właściwych organów do uwzględniania konkretnych i szczególnych okoliczności każdego przypadku, takich jak umyślność i recydywa.

Niemniej jednak, z uwagi na to, że odnośne naruszenie polega wyłącznie na naruszeniu obowiązku zgłoszenia, a nie na uczestnictwie w oszukańczych lub bezprawnych czynnościach, grzywna, której wysokość odpowiada 60% kwoty niezgłoszonych środków pieniężnych, jeżeli kwota ta przekracza 50.000 EUR, nie jest proporcjonalna. W rzeczywistości bowiem, taka grzywna wykracza poza to, co jest konieczne dla zagwarantowania przestrzegania danego obowiązku i zapewnienia realizacji celów zamierzonych przez rozporządzenie.

Wreszcie, Trybunał stwierdził, że rozporządzenie przewiduje możliwość zatrzymania kwoty niezgłoszonych środków pieniężnych w celu umożliwienia właściwym organom dokonania koniecznych kontroli i weryfikacji odnośnie do pochodzenia tych środków pieniężnych, przewidzianego ich wykorzystania i ich przeznaczenia. W ten sposób sankcja, która polegałaby na grzywnie w niższej wysokości połączonej ze środkiem w postaci zatrzymania niezgłoszonych środków pieniężnych, mogłaby być w stanie osiągnąć cele zamierzone przez rozporządzenie bez wykraczania poza granice tego, co jest konieczne w tym celu.

W tych okolicznościach Trybunał orzekł, że rozporządzenie sprzeciwia się regulacji węgierskiej, w zakresie, w jakim sankcjonuje ona naruszenie obowiązku zgłoszenia grzywną w wysokości odpowiadającej 60% niezgłoszonej kwoty środków pieniężnych, jeżeli kwota ta przekracza 50.000 EUR.

UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z podobnym problemem.

¹Rozporządzenie (WE) nr 1889/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2 005 r. w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Wspólnoty lub wywożonych ze Wspólnoty (Dz.U. L 309, s. 9).
Trybunał Sprawiedliwości UE