Projekt założeń do nowej ustawy o działalności gospodarczej oparty na zaufaniu do obywatela

Za trafne i potrzebne Rada Legislacyjna uznaje propozycje zamieszczenia w nowej ustawie zasady przyjaznej dla przedsiębiorców interpretacji przepisów i zasady domniemania uczciwości przedsiębiorcy - rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony.

Rada Legislacyjna uznaje potrzebę uchwalenia nowego prawa działalności gospodarczej Wynika to z oczywistej ewolucji polskiego prawa gospodarczego, inspirowanej przez proces budowy społecznej gospodarki rynkowej.

Ponadto Rada Legislacyjna zwraca uwagę, że obowiązujący akt jest mało czytelny, gdyż był wielokrotnie nowelizowany, budzi też istotne wątpliwości interpretacyjne. Na gruncie obowiązującego prawa powstała, wadliwa struktura polskiej przedsiębiorczości. Dominuje w niej nie przemysł, dający impuls dla rozwoju i innowacyjności polskiej gospodarki, lecz mikroprzedsiębiorczość (według stanu na koniec 2013 r. – 95,2 %, tj. 1 410 335 przedsiębiorców), stanowiąca w istocie antidotum na wciąż wysokie bezrobocie, gdyż opiera się na tzw. samozatrudnieniu.

Uczciwość i rzetelność

Rząd przyjmuje, że nową ustawę należy opracować przy założeniu, że 99% przedsiębiorców działa rzetelnie i uczciwie. Mimo, że dane Eurostatu i polska statystyka dowodzi, że jest to obraz fikcyjny, takie założenie jest trafne, bo oparte na zasadzie zaufania i zapobiegające tworzeniu prawa w oparciu o nieufność do przedsiębiorców, będącą źródłem wszelkich administracyjnych barier rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej, asekuracyjnych postaw urzędników.

Projektodawca proponuje, aby wskazać w definicji działalności gospodarczej, że jest to stała działalność zarobkowa lub mająca inny cel gospodarczy, wykonywana na własne ryzyko w sposób trwale zorganizowany i ciągły. Cel gospodarczy odnosi do osiągania korzyści, które „nie powinny być utożsamiane z celem zarobkowym ani z celem materialnym”.

Wśród „zasad naczelnych” projektu założeń do ustawy zamierza się umieścić: zasadę wolności gospodarczej; zasadę równego traktowania; zasadę kreującą standardy należytego działania przedsiębiorcy; zasadę kreującą gwarancje wynikające z wolności gospodarczej, zapewniane przez organy administracji publicznej.

Wątpliwości Rady

Rada Legislacyjna krytycznie ocenia proponowane brzmienie przepisu mającego wyrażać regułę, „że co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”. Tego rodzaju zasada wymaga pogłębionej analizy i doprecyzowania. Projekt założeń powinien zwłaszcza jasno odpowiadać na pytanie, czy formuła „że co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone” ma być dyrektywą określającą funkcjonowanie przedsiębiorców tylko w relacji do organów władzy publicznej, czy również z podmiotami prawa prywatnego?

Wątpliwości Rady Legislacyjnej wzbudza również propozycja umieszczenia w nowej ustawie „zasady wspierania przedsiębiorczości”. Zasada taka ma swoje oczywiste uzasadnienie, nie jest natomiast oczywiste, kto konkretnie ma być beneficjentem wsparcia, jakiego rodzaju przedsiębiorczość w zmieniających się warunkach wspierać powinny organy administracji publicznej.

Trafne rozwiązania

Z kolei za trafne i potrzebne Rada Legislacyjna uznaje propozycje zamieszczenia w ustawie zasady przyjaznej (dla przedsiębiorców) interpretacji przepisów i zasady domniemania uczciwości przedsiębiorcy (rozstrzygania wątpiwości na korzyść obywatela).

Na pozytywną ocenę Rady zasługuje, ustanowienie prawnej regulacji, której celem jest zapewnienie przewidywalności działań organów władzy publicznej. Stanowi to kluczowy element skutecznej oceny w procesie planowania strategii prowadzenia działalności gospodarczej przez obywateli i ich organizacje.
Lex. pl