ETS o promocji produkcji energii z OZE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 1 lipca 2014 r. orzekł, że szwedzki system wsparcia promujący produkcję zielonej energii na terytorium krajowym jest zgodny z prawem Unii. Państwa członkowskie nie są zobowiązane do wspierania produkcji energii ze źródeł odnawialnych w innych państwach Unii.

Dyrektywa w sprawie promowania stosowania zielonej energii¹ pozwala państwom członkowskim na wspieranie produkcji zielonej energii. W dyrektywie tej wskazano, że państwa członkowskie, które przyznają wsparcie producentom, nie są zobowiązane do wspierania stosowania zielonej energii wyprodukowanej w innym państwie członkowskim.

W Szwecji zakładom produkującym zieloną energię zlokalizowanym na terytorium krajowym mogą być przyznawane certyfikaty energii elektrycznej. Certyfikaty te mogą być potem sprzedawane dostawcom energii elektrycznej lub niektórym użytkownikom, którzy są zobowiązani, pod rygorem uiszczenia specjalnej opłaty, do posiadania określonej kwoty certyfikatów odpowiadającej udziałowi w całkowitej ilości dostarczonej lub zużytej przez nich energii. Sprzedaż tych certyfikatów umożliwia producentom zielonej energii uzyskanie dodatkowych wpływów, które uzupełniają dochody uzyskiwane przez nich ze sprzedaży energii elektrycznej. Oznacza to, że dodatkowe koszty związane z produkcją zielonej energii, której wytworzenie zawsze jest droższe niż wytworzenie energii ze źródeł nieodnawialnych, są ponoszone przez dostawców i użytkowników.

Spółka Ålands Vindkraft wystąpiła do organów szwedzkich z wnioskiem o przyznanie jej certyfikatów energii elektrycznej w odniesieniu do farmy wiatrowej położonej w Finlandii, w archipelagu Wysp Alandzkich. Wniosek ten został odrzucony ze względu na okoliczność, że certyfikaty takie mogą być przyznawane wyłącznie podmiotom prowadzącym zakłady produkcyjne zlokalizowane w Szwecji.

Spółka Ålands Vindkraft zaskarżyła tę decyzję administracyjną przed sądami szwedzkimi, podnosząc, że zasada swobodnego przepływu towarów sprzeciwia się szwedzkiemu systemowi certyfikatów energii elektrycznej. Według tej spółki skutkiem stosowania owego systemu jest zarezerwowanie około 18% szwedzkiego rynku energii elektrycznej dla producentów zielonej energii, których zakłady są położone w Szwecji, ze szkodą dla importu energii elektrycznej z innych państw członkowskich.

Rozpoznający sprawę Förvaltningsrätten i Linköping (sąd administracyjny w Linköping, Szwecja) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy szwedzki system certyfikatów energii elektrycznej jest zgodny z prawem Unii.

W wydanym dzisiaj wyroku Trybunał stwierdził przede wszystkim, że szwedzki system zielonych certyfikatów jest systemem wsparcia, który jest objęty zakresem zastosowania dyrektywy, gdyż ma on na celu wspieranie produkcji zielonej energii. Trybunał przypomniał, że dyrektywa nie zobowiązuje państw członkowskich, które postanowiły stosować system wsparcia, do objęcia korzyściami płynącymi z tego systemu zielonej energii wytworzonej na terytorium innego państwa członkowskiego. W konsekwencji szwedzki system wsparcia jest zgodny z dyrektywą.

W drugiej kolejności Trybunał wskazał, że badany system wsparcia może utrudniać import energii elektrycznej z innych państw członkowskich, a w szczególności zielonej energii. Z jednej strony, aby uniknąć obowiązku uiszczania opłaty specjalnej, dostawcy i użytkownicy muszą nabyć certyfikaty w liczbie odpowiadającej ilości importowanej przez nich energii elektrycznej. Z drugiej strony istnienie po stronie producentów zielonej energii pochodzącej ze Szwecji możliwości sprzedawania certyfikatów łącznie z wytwarzaną przez nich energią może sprzyjać podejmowaniu negocjacji i konkretyzacji stosunków umownych w przedmiocie dostarczania przez nich krajowej energii elektrycznej na rzecz dostawców lub użytkowników. Oznacza to, że omawiany system stanowi ograniczenie swobodnego przepływu towarów.

Trybunał stanął jednak na stanowisku, że ograniczenie to jest uzasadnione leżącym w interesie ogólnym celem, który polega na promowaniu korzystania z odnawialnych źródeł energii w trosce o ochronę środowiska naturalnego i przeciwdziałaniu zmianom klimatu. W tym kontekście Trybunał stwierdził, że dążenie do realizacji wskazanego celu przemawia za tym, aby środki wspierające przechodzenie na zieloną energię były stosowane raczej na etapie produkcji energii, a nie na etapie jej zużycia. Trybunał przyznał także, że w aktualnym stanie prawa Unii Szwecja mogła zasadnie uznać, że w kontekście realizacji wspomnianego celu korzyści płynące z krajowego systemu wsparcia powinny przypadać w udziale wyłącznie krajowym producentom zielonej energii. Trybunał podkreślił w szczególności, że omawiany system wsparcia jest niezbędny do długookresowego wspierania inwestycji w sektorze zielonej energii.

W tym stanie rzeczy Trybunał orzekł, że szwedzki system wsparcia jest również zgodny z zasadą swobodnego przepływu towarów.

¹ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz.U. L 140, s. 16).

UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z podobnym problemem.

Trybunał Sprawiedliwości UE