ETS: opłata za zwielokrotnianie chronionych utworów może być pobierana przy sprzedaży drukarki lub komputera

ETS - główne wejście

27 czerwca Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał w wyroku w połączonych sprawach od C-457/11 do C-460/11, że opłata za zwielokrotnianie chronionych utworów może być pobierana przy sprzedaży drukarki lub komputera. Państwa członkowskie dysponują szerokim zakresem uznania przy określaniu dłużnika z tytułu tej opłaty, która ma na celu wynagrodzenie autorom zwielokrotnienia ich utworu bez ich zgody.

Zgodnie z prawem Unii, państwa członkowskie przyznają co do zasady autorom i podmiotom praw autorskich wyłączne prawo do zezwolenia na zwielokrotnienie ich utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną albo do jego zabronienia. Jednakże państwa członkowskie mogą przewidzieć wyjątki lub ograniczenia w stosunku do tego prawa wyłącznego. A zatem mogą one zezwolić w szczególności na sporządzenie kopii na użytek prywatny i zwielokrotnienia wykonywane na papierze lub podobnym nośniku przy użyciu dowolnej techniki fotograficznej lub innego procesu przynoszącego podobny skutek. Państwo członkowskie, które skorzysta z tej możliwości, musi jednak zadbać o to, by podmioty praw autorskich otrzymały „godziwą rekompensatę”. Owa rekompensata ma na celu wynagrodzenie autorom dokonania zwielokrotnienia ich chronionych utworów bez ich zgody.

Bundesgerichtshof (sąd federalny, Niemcy) rozpoznaje obecnie spory dotyczące godziwej rekompensaty za zwielokrotnianie chronionych utworów za pomocą szeregu urządzeń, między innymi drukarki i komputera osobistego, głównie w przypadku gdy urządzenia te są ze sobą połączone. W ramach owych sporów VG Wort, organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi reprezentująca autorów i wydawców utworów literackich w Niemczech, wniosła o nakazanie spółkom Canon, Epson, Fujitsu, Hewlett-Packard, Kyocera i Xerox dostarczenia jej informacji na temat liczby i charakteru drukarek sprzedanych przez nie od 2001 r. Ponadto VG Wort domaga się stwierdzenia, że Kyocera, Epson i Xerox są zobowiązane do zapłaty na jej rzecz wynagrodzenia w postaci opłaty pobranej od komputerów osobistych, drukarek lub ploterów sprzedanych w Niemczech w latach 2001–2007. W tym kontekście Bundesgerichtshof zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie wykładni właściwych przepisów prawa Unii.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał udzielił odpowiedzi, że pojęcie zwielokrotniania przy użyciu dowolnej techniki fotograficznej lub innego procesu przynoszącego podobny skutek obejmuje zwielokrotnienie dokonane za pomocą drukarki i komputera osobistego, w przypadku gdy urządzenia te są ze sobą połączone. W takim przypadku państwa członkowskie są uprawnione do ustanowienia systemu, w ramach którego godziwa rekompensata jest uiszczana przez osoby, które dysponują urządzeniem wykorzystywanym w sposób niesamodzielny w jednolitym procesie zwielokrotnienia utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną na danym nośniku, ponieważ mają one możliwość przeniesienia kosztów opłaty na swoich klientów, przy czym całkowita kwota godziwej rekompensaty należnej jako wynagrodzenie szkody poniesionej przez autora w wyniku takiego jednolitego procesu nie może co do zasady różnić się od rekompensaty ustalonej za zwielokrotnienie dokonane przy użyciu jednego tylko urządzenia.

Ponadto Trybunał stwierdził, że ewentualny akt wyrażenia zgody przez podmiot praw autorskich na zwielokrotnienie jego utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną nie ma żadnego wpływu na godziwą rekompensatę.

Trybunał wyjaśnił również, że niezastosowanie środków technologicznych przeznaczonych do powstrzymania lub ograniczenia nieuprawnionego zwielokrotniania nie może spowodować utraty roszczenia o godziwą rekompensatę z tytułu kopii na użytek prywatny. Zastosowanie takich środków przez podmioty praw autorskich ma bowiem charakter dobrowolny. Niemniej jednak dane państwo członkowskie może uzależnić konkretną wysokość rekompensaty od zastosowania – lub nie – takich środków technologicznych, tak aby podmioty praw autorskich faktycznie zostały zachęcone do ich wprowadzenia i w ten sposób przyczyniły się w sposób dobrowolny do prawidłowego stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny.

Wreszcie Trybunał wskazał, że właściwe uregulowania prawne – dyrektywa, która weszła w życie w dniu 22 czerwca 2001 r. i miała zostać transponowana przez państwa do ich prawa krajowego najpóźniej do dnia 22 grudnia 2002 r. – nie znajdują zastosowania do aktów korzystania z utworów i innych przedmiotów objętych ochroną, które miały miejsce przed tym dniem.
ETS