Trybunał Sprawiedliwości UE: jednolite ceny leków na receptę w Niemczech są sprzeczne z prawem Unii

apteki| choroba Parkinsona| leki na receptę| Niemcy| sprzedaż wysyłkowa| Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej| wyroby lecznicze

Trybunał Sprawiedliwości UE: jednolite ceny leków na receptę w Niemczech są sprzeczne z prawem Unii

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 20 października orzekł, że ustalone w Niemczech jednolite ceny dla wydawanych na receptę produktów leczniczych są sprzeczne z prawem Unii.

„Deutsche Parkinson Vereinigung” jest organizacją samopomocy, która zmierza do poprawy warunków życia pacjentów chorych na chorobę Parkinsona i ich rodzin. Uzgodniła ona z niderlandzką apteką wysyłkową DocMorris system bonusów, z którego jej członkowie mogą korzystać przy zakupie w tej aptece stosowanych w chorobie Parkinsona produktów leczniczych, wydawanych wyłącznie na receptę w aptekach. Sprzedaż drogą wysyłkową wydawanych na receptę produktów leczniczych nie jest już zakazana w Niemczech.

Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (niemieckie stowarzyszenie do walki z nieuczciwą konkurencją) uważa, że taki system bonusów narusza niemieckie uregulowanie, które ustanawia jednolite ceny za dostawę przez apteki produktów leczniczych wydawanych na receptę1. W wyniku wniesionego przez to stowarzyszenie powództwa o zaniechanie Landgericht Düsseldorf (sąd okręgowy w Düsseldorfie, Niemcy) zakazał Deutsche Parkinson Vereinigung promowania systemu bonusów u jej członków2. W związku z tym organizacja ta zwróciła się do Oberlandesgericht Düsseldorf (wyższego sądu krajowego w Düsseldorfie, Niemcy), który z kolei wystąpił do Trybunału Sprawiedliwości w celu wyjaśnienia, czy ustalenie jednolitych cen sprzedaży przez apteki stosowanych u ludzi produktów leczniczych wydawanych na receptę jest zgodne ze swobodnym przepływem towarów.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał odpowiedział, że sporne uregulowanie stanowi nieuzasadnione ograniczenie swobodnego przepływu towarów.

W rzeczywistości bowiem narzucenie jednolitych cen sprzedaży w większym stopniu dotyka apteki z siedzibą w innym państwie członkowskim, co może w większym stopniu utrudniać dostęp do niemieckiego rynku produktom pochodzącym z innych państw członkowskich niż produktom krajowym. Trybunał podkreślił w tym zakresie, że
(i) dla zagranicznych aptek sprzedaż drogą wysyłkową stanowi najważniejszy, a nawet jedyny, sposób bezpośredniego dostępu do niemieckiego rynku, oraz że
(ii) dla aptek wysyłkowych konkurencja cenowa może stanowić ważniejszy czynnik konkurencyjny niż dla aptek tradycyjnych, które znajdują się w lepszej sytuacji dla udzielania pacjentom indywidualnych porad przez pracowników apteki i dla zapewnienia zaopatrzenia w produkty lecznicze w nagłym przypadku.

Pomimo że ograniczenie swobodnego przepływu towarów może, co do zasady, być uzasadnione ochroną zdrowia i życia, to jednak sporne uregulowanie okazuje się nieodpowiednie do osiągnięcia tych celów.

W szczególności nie wykazano, w jaki sposób okoliczność narzucenia jednolitych cen pozwala na zapewnienie lepszego rozmieszczenia geograficznego tradycyjnych aptek w Niemczech. Przeciwnie, niektóre dowody wydają się sugerować, że zaostrzona konkurencja cenowa pomiędzy aptekami byłaby korzystna dla jednolitego zaopatrzenia w produkty lecznicze poprzez zachęcanie do lokalizacji aptek w regionach, w których niewielka liczba aptek pozwala na stosowanie wyższych cen.

Ponadto żaden z przedstawionych Trybunałowi dowodów nie jest w stanie wykazać, że w braku spornego systemu apteki wysyłkowe byłyby w stanie zaangażować się w konkurencję cenową w taki sposób, że istotne usługi, takie jak nagła pomoc, nie mogłyby nadal być zagwarantowane w Niemczech z powodu konsekwentnego zmniejszenia liczby aptek. W rzeczywistości bowiem to inne czynniki konkurencyjne, takie jak okoliczność udzielania pacjentom indywidualnych porad przez pracowników apteki, mogłyby ewentualnie umożliwić aptekom utrzymanie konkurencyjności.

Mogłoby się również okazać, że wobec konkurencji cenowej ze strony aptek wysyłkowych apteki tradycyjne zostałyby nawet zachęcone do rozwoju działalności leżącej w interesie ogólnym, takiej jak wytwarzanie produktów leczniczych wydawanych na receptę.

Ponadto konkurencja cenowa mogłaby być korzystna dla pacjenta, ponieważ pozwalałaby w odpowiednim przypadku na oferowanie w Niemczech wydawanych na receptę produktów leczniczych po korzystniejszych cenach niż obecnie narzucone ceny.

UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z podobnym problemem.

______________

1 Producent powinien ustalić dla swojego produktu leczniczego cenę, która następnie jest powiększana o narzuty hurtowe i narzuty apteczne.
2 Dokładniej, zakazał on jej zalecenia posługiwania się tym systemem bonusów w sposób analogiczny do sposobu zastosowanego w lipcu 2009 r., to znaczy za pomocą listu zaadresowanego do jej członków.

Świat

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.