Trybunał Sprawiedliwości UE o usłudze powszechnej

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku wydanym 11 czerwca orzekł, że dyrektywa o usłudze powszechnej nie ustanawia obowiązku oferowania taryf socjalnych w zakresie usług łączności ruchomej i abonamentów na Internet mobilny. Taryfy socjalne muszą być jednak oferowane określonym kategoriom konsumentów w zakresie abonamentów na telefonię stacjonarną  oraz Internet stacjonarny.

Dyrektywa o usłudze powszechnej¹ określa minimalny zestaw usług, który powinien być dostępny dla wszystkich użytkowników końcowych. Pozwala ona państwom członkowskim wymagać od wyznaczonych przedsiębiorstw, by oferowały konsumentom specjalne opcje taryfowe lub pakiety, w szczególności w celu zapewnienia, by osoby o niskich dochodach lub o szczególnych potrzebach socjalnych nie zostały wykluczone z dostępu do wspomnianych usług. Państwa członkowskie mogą podzielić koszt netto obowiązków z tytułu świadczenia usługi powszechnej pomiędzy dostawców sieci i usług łączności elektronicznej.

W 2013 r. Base Company i Mobistar, dwaj operatorzy świadczący usługi łączności elektronicznej w Belgii, wnieśli do belgijskiego trybunału konstytucyjnego skargę o stwierdzenie nieważności mechanizmu finansowania ustanowionego w belgijskiej ustawie transponującej dyrektywę o usłudze powszechnej. Ów mechanizm zobowiązuje operatorów, których obrót sięga określonych progów lub je przekracza, do uiszczania składki służącej finansowaniu kosztu netto związanego z zapewnieniem szczególnych warunków taryfowych dla niektórych kategorii beneficjentów. Base Company i Mobistar uważają, że obowiązek płacenia składek służących finansowaniu kosztu netto wynikającego ze świadczenia usług łączności ruchomej lub abonamentów internetowych jest sprzeczny z prawem Unii.

Trybunał konstytucyjny postanowił przedłożyć Trybunałowi Sprawiedliwości pytania prejudycjalne. Zmierza on w istocie do ustalenia, czy taryfy specjalne i mechanizm finansowania ustanowione w dyrektywie o usłudze powszechnej mają zastosowanie do usług łączności ruchomej lub abonamentów internetowych.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał stwierdził przede wszystkim, że dyrektywa o usłudze powszechnej wyraźnie nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia stacjonarnego przyłączenia do publicznej sieci łączności. Jednak wyrażenie „stacjonarny” pozostaje w sprzeczności z wyrażeniem „ruchomy” .

Dlatego też Trybunał stwierdził, że usługi łączności ruchomej są z definicji wyłączone z minimalnego zestawu usług powszechnych określonego w dyrektywie, ponieważ ich świadczenie nie zakłada dostępu i stacjonarnego przyłączenia do publicznej sieci łączności. Podobnie, usługi abonamentów internetowych świadczone w ramach usług łączności ruchomej nie są objęte tym minimalnym zestawem. Usługi abonamentów internetowych są natomiast objęte tym zestawem, jeśli ich świadczenie zakłada stacjonarne przyłączenie do Internetu.

Trybunał przypomniał, że państwa członkowskie mogą uznać usługi łączności ruchomej, w tym usługi abonamentów internetowych świadczone w ramach usług łączności ruchomej, za dodatkowe usługi obowiązkowe w rozumieniu dyrektywy o usłudze powszechnej. W takim jednak przypadku nie można wprowadzić mechanizmu finansowania tych usług implikującego udział konkretnych przedsiębiorstw.

¹ Dyrektywa 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (Dz.U. L 108, s. 51), zmieniona przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/136/WE z dnia 25 listopada 2009 r. (Dz.U. L 337, s. 11).

UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z podobnym problemem.