Ustawa o Trybunale w Trybunale - pod sygnaturą K 39/16

Podmiot inicjujący postępowanie: Grupa posłów na Sejm RP, Grupa posłów na Sejm RP, Rzecznik Praw Obywatelskich
Sprawa połączona z K 40/16, K 41/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 39/16)

Połączone wnioski:

I.

1) ustawa z dnia 22 lipca 2016 roku o Trybunale Konstytucyjnym (dalej: „UTK z 2016 r.”) jest w całości niezgodna z art. 2 w związku z art. 118 ust. 11 3, art. 119 ust. 1 i 2, art. 173 w związku z art. 10, art. 195 ust. 1 oraz Preambułą Konstytucji RP – zarówno ze względu na wadliwy tryb jej przyjęcia, jak i ze względu na wprowadzane zasady funkcjonowania konstytucyjnego organu władzy publicznej prowadzące do jego dysfunkcjonalności i braku możliwości rzetelnego wykonywania określonych konstytucyjnie zadań, a także ze względu na wtórne wprowadzanie norm uznanych już przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją RP.Jako wnioski alternatywne wobec zarzutu sformułowanego w pkt 1 – wnoszę o stwierdzenie, że:
2) przepis art. 6 ust. 7 UTK z 2016 r. z art. 194 ust. 1 Konstytucji RP,
3) przepis art. 26 ust. 1 pkt 1 lit. g) UTK z 2016 r. jest niezgodny 2 art. 2 I art. 195 ust. 1 Konstytucji RP,
4) przepis art. 33 ust. 5 UTK z 2016 r. – w zakresie, w jakim zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa do wykazywania, na podstawie art. 191 ust. 2 Konstytucji RP, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych jej zakresem działania – jest niezgodny z art. 191 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 w związku z art. 186 ust. 2 Konstytucji RP,
5) przepis art. 38 ust. 3-6 UTK z 2016 r. są niezgodne 2 art. 2 1 art. 173 w związku z Preambułą Konstytucji RP oraz art. 10 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP,
6) przepis art. 61 ust. 1-3 UTK z 2016 r. są niezgodne z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 173 w związku z w związku z Preambułą Konstytucji RP, art. 10 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP,
7) przepis art. 68 ust. 5-7 UTK z 2016 r. jest niezgodny z art. 2, art. 173 w związku z art. 10, art. 190 ust. 5, art. 195 ust. 1 w związku i art. 45 ust. 1 oraz Preambułą Konstytucji RP,
8) przepis art. 72 ust. 1 pkt 6 UTK z 2016 r. – w zakresie nakazującym zawarcie w wyroku informacji o wyniku głosowania sędziów Trybunału, rozumianego jako głosowanie sędziów w toku narady sędziowskiej przed wydaniem wyroku – jest niezgodny z art. 2 i art. 195 ust. 1 Konstytucji RP,
9) przepis art. 80 ust. 4 UTK z 2016 r. – w zakresie, w jakim stwarza podstawy do rozpatrzenia innego niż niezwłoczne uwzględnienie przez Prezesa Rady Ministrów wniosku Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, o którym mowa wart. 80 ust. 4 UTK z 2016 r. – jest niezgodny z art. 190 ust. 2 Konstytucji RP,
10) przepisy art. 83 ust. 1, art. 85, art. 86 i art. 87 UTK z 2016 r. są niezgodne z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 173 w związku z art. 10 oraz Preambułą Konstytucji RP,
11) przepis art. 83 ust. 2 UTK z 2016 r. jest niezgodny z wynikającą z Preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania Instytucji publicznych, a także z art. 2 oraz art. 173 w związku z art. 10 Konstytucji RP,
12) przepis art. 84 UTK z 201® r. jest niezgodny z wynikającą z Preambuły Konstytucji RP zasadą rzetelności I sprawności działania instytucji publicznych, z art. 2, art. 173 w związku z art. 10, a także z art. 191 ust. 1 pkt 1-5 oraz z art. 195 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP,
13) przepis art. 89 ustawy jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 oraz art. 190 ust. 1 i 2 Konstytucji RP,
14) przepis art. 90 ustawy jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 oraz art. 194 ust. 1 Konstytucji RP,
15) przepis art. 92 ustawy jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP.

Wnioskodawca wnosi ponadto o:

1) wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (DZ. U. poz. 1064, poz. 1928, poz. 2129 - orzeczenie TK K 34/15, poz. 2147 - orzeczenie TK K 35/15, poz. 2217, OTK ZU 2/16 - orzeczenie TK K 47/15, dalej: „UTK z 2015 r.") w okresie vacatio legis UTK z 2016 r. W ocenie Wnioskodawcy argumenty przedstawione w niniejszym wniosku stanowią wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia, a sprawa dotyczy zagadnienia prawnego, które zostało wystarczająco wyjaśnione we wcześniejszych orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego (w szczególności w orzeczeniach w sprawach K 34/15, K 35/15 i K 47/15). Negatywne skutki wejścia w życie UTK z 2016 r., w szczególności dla praw i wolności jednostki oraz sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także - w ocenie Wnioskodawcy - oczywista niekonstytucyjność zaskarżonych przepisów UTK z 2016 r., uzasadniają wydanie wyroku w okresie vacatio legis UTK z 2016 r. na posiedzeniu niejawnym;
2) jeżeli wniosek, o którym mowa w pkt 1 powyżej, nie będzie możliwy do uwzględnienia, Wnioskodawca wnosi, aby Trybunał Konstytucyjny – działając na podstawie art. 188 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 2 i art. 195 ust. 1 Konstytucji RP – rozpoznał niniejszy wniosek w oparciu o bezpośrednio stosowane przepisy Konstytucji RP, z pominięciem zaskarżonych przepisów UTK z 2016 r. Niniejszy wniosek Wnioskodawca uzasadnia tym, że wskazane w petitum wniosku przepisy UTK z 2016 r. są przedmiotem kontroli konstytucyjności, więc ich uwzględnienie przy wyrokowaniu, a następnie stwierdzenie niekonstytucyjności, prowadziłoby do wydania przez TK orzeczenia na podstawie niekonstytucyjnych przepisów. Niniejszy wniosek jest uzasadniony także koniecznością ochrony podstawowych zasad ustrojowych i wartości towarzyszących demokratycznemu państwu prawnemu, ochrony racjonalności prawodawcy, a także - do czego obliguje treść Preambuły Konstytucji RP -zapewnienia gwarancji praw i wolności obywatelskich oraz sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych. Podkreślenia także wymaga, że zasada domniemania konstytucyjności prawa, stanowiąca konsekwencję funkcjonowania modelu racjonalnego prawodawcy, nie wiąże Trybunału Konstytucyjnego w zakresie przepisów będących przedmiotem kontroli konstytucyjności prawa. Należy dodać, że analogiczny wniosek Wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny podzielił w sprawie K 47/15, słusznie kierując się koniecznością ochrony interesu publicznego oraz standardów państwa prawnego.

II.

1. art. 6 ust. 5 w związku z art. 6 ust. 7 ustawy z dnia 22 lipca 2016 roku o Trybunale Konstytucyjnym (dalej jako: „Ustawa”) jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 194 ust. 1 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej dnia 4 listopada 1950 roku w Rzymie (dalej jako „Konwencja”),
2. art. 6 ust. 7 Ustawy oraz art. 90 Ustawy są niezgodne z art. 2, art 10 oraz art 173 Konstytucji,
3. art 16 ust. 1 Ustawy jest niezgodny z art 2 oraz art 10 Konstytucji,
4. art 26 ust 1 lit e Ustawy jest niezgodny z art 2 Konstytucji,
5. art. 26 ust. 2 Ustawy jest niezgodny z art. 2 Konstytucji,
6. art 26 ust 3 w związku z art 38 ust 3 Ustawy jest niezgodny z art. 2 Konstytucji,
7. art 30 ust. 5 w związku z art. 61 ust. 1 Ustawy jest niezgodny z art. 2, art 10 oraz art. 173 Konstytucji,
8. art. 61 ust. 1 Ustawy jest niezgodny z art 2 i art. 45 ust 1 Konstytucji,
9. art. 68 ust 5, ust. 6 i ust 7 Ustawy są niezgodne z art. 2 i art 45 ust. 1 Konstytucji art. 6 ust. 1 Konwencji,
10. art 83, art 84 oraz art 85 Ustawy są niezgodne z art 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 191 ust 1 pkt 1-5 Konstytucji,
11. art 89 Ustawy jest niezgodny z art 190 ust. 2 Konstytucji.

Gdyby Trybunał przystąpi! do rozpoznania niniejszego wniosku już po okresie vacatio legis Ustawy, Wnioskodawca wnosi o rozpoznanie przedmiotowego wniosku na podstawie norm Konstytucji. Z mocy art 195 ust. 1 Konstytucji, sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji. Trybunał jest jedynym organem właściwym do orzekania w sprawach zgodności ustaw z Konstytucją i w związku z tym może badać każdą ustawę uchwaloną przez Sejm. Sejm nie jest władny ustawą ograniczyć kognicji Trybunału.

III. o zbadanie niezgodności:

1. ustawy z dnia 22 lipca 2016 roku o Trybunale Konstytucyjnym z art. 2, 7, 112 oraz 119 ust. 1 Konstytucji RP;
2. art. 16 ust. 1 powołanej wyżej ustawy w części obejmującej słowo „trzech” z art. 2, 10, 173, 194 ust 2 oraz 195 ust. 1 Konstytucji RP;
3. art. 38 ust. 3, 4 i 5 powołanej wyżej ustawy z art. 2, 10 oraz 173 Konstytucji RP w związku z wynikającą z preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania instytucji publicznych;
4. art. 61 ust. 6 powołanej wyżej ustawy w części obejmującej słowa „chyba, że z przepisów ustawy wynika obowiązek uczestnictwa w rozprawie” z art. 10, 45 ust. 1 i 173 Konstytucji RP w związku z wynikającą z preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania instytucji publicznych;
5. art. 68 ust. 5-7 powołanej wyżej ustawy z art. 2, 45 ust. 1, 173 Konstytucji RP i 190 ust. 5 w związku z wynikającą z preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania instytucji publicznych;
6. art. 80 ust. 4 zdanie 1 powołanej wyżej ustawy z art. 10 i 190 ust. 2 w związku z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP w związku z wynikającą z preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania instytucji publicznych;
7. art. 83 ust. 1 powołanej wyżej ustawy z art. 2 i 45 ust. 1 Konstytucji RP w związku z wynikającą z preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania instytucji publicznych;
8. art. 83 ust. 2 powołanej wyżej ustawy z art. 2 oraz 173 Konstytucji RP w związku z art. 10 i 45 ust. 1 Konstytucji RP;
9. art. 84 powołanej wyżej ustawy z art. 2 Konstytucji RP, 10, 45 ust. 1 i 173 Konstytucji RP w związku z wynikającą z preambuły Konstytucji RP zasadą sprawności działania instytucji publicznych;
10. art. 89 powołanej wyżej ustawy z art. 7, 173 w związku z art. 10 oraz art. 190 ust. 2 zdanie 1 w związku z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP;
11. art. 90 powołanej wyżej ustawy z art. 2, 173 oraz 194 ust. 1 Konstytucji RP;
12. art. 92 powołanej wyżej ustawy z zasadą poprawnej legislacji wynikającą z art. 2 Konstytucji RP.