Ta niezależność od pogody jest właściwa każdemu sędziemu w Polsce – sędziom konstytucyjnym, sędziom najwyższym, sędziom sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych.

Sędziowanie w czasie sztormu może być skuteczne wówczas, gdy będziemy wspólnie bronić konstytucyjnych podstaw ustroju państwa.

Postawa Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego w ostatnich miesiącach jest tego przykładem. Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego skutecznie zaskarżyła do Trybunału dwie kolejne nowelizacje ustawy o Trybunale – z nocy listopadowej i z nocy grudniowej ubiegłego roku. Była to reakcja niezwłoczna i solidna merytorycznie. Sprawy z wniosków Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego miały dla Trybunału znaczenie fundamentalne. Dzięki tej koniecznej niezwłocznej reakcji Pierwszej Prezes na dalece nieprofesjonalne poczynania ustawodawcy w stosunku do sądu konstytucyjnego, Trybunał mógł rozstrzygnąć zarzuty co do ustawowych podstaw swojego funkcjonowania.

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego niecałe dwa miesiące temu przyjęło uchwałę przypominającą skutki utraty domniemania konstytucyjności przez niekonstytucyjny przepis mimo braku publikacji wyroku Trybunału w odpowiednim dzienniku urzędowym. Z kolei Trybunał Konstytucyjny – mimo prób niespotykanego w swojej historii nacisku politycznego – nie ugiął się. Obronił swoją niezależność i mimo niełatwych warunków pracy niezależnie orzeka i będzie orzekać. Bez wsparcia Sądu Najwyższego byłoby nam dużo trudniej.

A po co my – sędziowie sądów i trybunałów – właściwie to wszystko robimy?

Odpowiem słowami Wojskiego z księgi XII „Pana Tadeusza”:

Dopóki wiara kwitła, szanowano prawa,
Była wolność z porządkiem i z dostatkiem sława!
W innych krajach, jak słyszę, trzyma urząd drabów,
Policyjantów różnych, żandarmów, konstabów;
Ale jeśli miecz tylko bezpieczeństwa strzeże,
Żeby w tych krajach była wolność – nie uwierzę.

Warszawa, 14 czerwca 2016 r.

1^ Zob. w 2015 r. m.in. wyroki: z 17 marca 2015 r., K 31/13; z 12 maja 2015 r., SK 62/13; z 12 maja 2015 r., P 46/13; z 22 września 2015 r., SK 21/14; z 30 września 2015 r., K 3/13; z 27 października 2015 r., SK 9/13; z 4 listopada 2015 r., K 1/14.
2^ Zob. np. wyrok SN z 24 września 2015 r., II UK 288/14.
3^ Zob. np. wyrok SN z 20 stycznia 2016 r., II PK 312/14.
4^ Zob. postanowienie TK z 11 lutego 2014 r., S 2/14, wydane w związku z wyrokiem TK z 21 stycznia 2014 r., SK 5/12, oraz Uwagi Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o stwierdzonych nieprawidłowościach i lukach w prawie, Warszawa 2016, s. 57–58.
5^ Zob. wyrok TK z 18 lipca 2012 r., K 14/12 i Uwagi Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o stwierdzonych nieprawidłowościach i lukach w prawie, Warszawa 2016, s. 83.
6^ Zob. wyrok TK z 2 kwietnia 2015 r., P 31/12.
7^ Zob. wyrok TK z 13 stycznia 2015 r., SK 34/12.
8^ Zob. np. postanowienie SN z 30 września 2015 r., I KZP 8/15, w którym SN odwołał się do wyroku TK z 21 stycznia 2014 r., SK 5/12.
9^ Postanowienie TK z 22 lipca 2015 r., P 35/13.
10^ Wyrok TK z 9 grudnia 2015 r., K 35/15.
11^ Wyrok TK z 9 marca 2016 r., K 47/15.
12^ Zob. np. wyrok TK z 14 kwietnia 2015 r., P 45/12.
13^ Zob. np. postanowienie TK z 13 maja 2015 r., P 54/13.
14^ Zob. np. postanowienie SN z 27 sierpnia 2015 r., III KO 32/15.
15^ Zob np. postanowienie SN z 22 kwietnia 2015 r., IV KZ 20/15.
16^ Zob. np. postanowienie TK z 28 lipca 2015 r., K 35/13. O obowiązku dokonywania przez sądy wykładni prawa w zgodzie z Konstytucją zob. np. uchwałę SN z 6 sierpnia 2015 r., III SZP 3/15.
17^ Zob. wyrok SN z 8 października 2015 r., III KRS 34/12.
18^ Zob. np. postanowienie SN z 10 marca 2015 r., II UK 216/14.
19^ Zob. postanowienie TK z 22 lipca 2015 r., P 35/13.
20^ Zob. wyrok SN z 8 października 2015 r., III KRS 34/12.
21^ Zob. wyrok TK z 2 kwietnia 2015 r., P 31/12.
22^ Zob. wyrok TK z 14 października 2015 r., Kp 1/15.