1. W 2016 r. mija w Polsce 30 lat od pierwszego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny został wprowadzony jeszcze do Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1982 r., a więc w okresie sprzed demokratycznej transformacji ustrojowej z 1989 r. Istniały wówczas istotne ograniczenia prawne jego pozycji ustrojowej. Pierwszą ustawę o Trybunale Konstytucyjnym Sejm uchwalił dopiero w 1985 r. Nowe podstawy normatywne zawarto w Konstytucji RP z 1997 r. Konstytucyjne podstawy rozwinięto najpierw w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym z 1997 r., a następnie w ustawie z 2015 r. Projekt obowiązującej dziś ustawy przedłożył Sejmowi w 2013 r. ówczesny Prezydent RP Bronisław Komorowski.

W dniu 25 października 2015 r. odbyły się wybory parlamentarne. Po raz pierwszy od 1989 r., czyli od rozpoczęcia demokratycznej transformacji ustrojowej, zwycięski komitet wyborczy zdobył większość sejmową umożliwiającą samodzielne sformowanie rządu. W dniu 12 listopada 2015 r. rozpoczęła się VIII kadencja Sejmu. Kilka miesięcy wcześniej wybory prezydenckie wygrał kandydat tej samej partii. Kilka-naście dni przed wyborami parlamentarnymi, jeszcze w kończącej się VII kadencji, Sejm wybrał pięciu nowych sędziów TK, w tym dwóch sędziów na miejsca, które w Trybunale miały się zwolnić dopiero na początku następnej, czyli VIII kadencji. Przepis przejściowy ustawy z 25 czerwca 2015 r., który to umożliwił, był ostro krytykowany przez ówczesną opozycję. Na dwa dni przed wyborami parlamentarnymi grupa posłów opozycji zgłosiła do TK wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją szeregu przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. Zwycięstwo PiS w wyborach do Sejmu natychmiast zmieniło sytuację. Spór przeobraził się w wielowątkowy „kryzys konstytucyjny” zogniskowany wokół Trybunału. Jednym z jego istotnych wątków stał się spór o sposób wyboru i kadencyjność prezesa i wiceprezesa jako organów kierowniczych TK, choć w pewnym zakresie miał on swoje antecedencje. Równolegle do niego trwał spór o przerwanie okresu sprawowania funkcji kierowniczych przez sędziów aktualnie pełniących te funkcje. Uwagi w dalszej części tekstu ograniczę tylko do tych wątków, z odpowiednim uwzględnieniem wcześniejszych przesłanek.

2. Trybunał Konstytucyjny do polskiego porządku prawnego po raz pierwszy został wprowadzony, jak już wspomniano, przed rozpoczęciem demokratycznej transformacji ustrojowej. Stało się to na mocy ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i polegało na dodaniu nowego, syntetycznego art. 33a, którego ust. 4 stanowił, że „członków Trybunału Konstytucyjnego wybiera Sejm spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą”. Przepis przetrwał w tym brzmieniu aż do wejścia w życie nowej Konstytucji RP z 1997 r. W tym ogólnym przepisie nie wspominano wprost o prezesie TK, jego wyborze czy jego kadencji. Wyboru, o którym mowa w tym przepisie, dokonywał Sejm (wówczas jednoizbowy parlament), a więc organ zewnętrzny wobec Trybunału, także o ewidentnie politycznym charakterze, tyle że przedstawicielskim.