O tym, czy określone zachowanie będzie można uznać za takie właśnie przestępstwo, przesądza motywacja sprawcy: sprawca musi działać w przekonaniu, że osoba pokrzywdzona przynależy lub utożsamia się z daną narodowością, grupą etniczną lub wyznaniową.

Czyny polegające na znieważeniu lub nawoływaniu do nienawiści muszą też mieć charakter publiczny: sprawca musi się ich dopuścić w obecności większej, bliżej nieokreślonej liczby osób lub zrobić to w taki sposób, aby wypowiedziane przez niego treści dotarły, lub potencjalnie mogły dotrzeć do nieokreślonego kręgu odbiorców.

Dobra osobiste człowieka, w tym np. jego godność, cześć, tożsamość, także narodowa lub etniczna, czy dobre imię, są też chronione przez prawo cywilne, na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Każda osoba, której dobro osobiste zostało naruszone lub zagrożone cudzym działaniem, może przed właściwym sądem powszechnym dochodzić zaniechania takiego działania, żądać podjęcia przez sprawcę naruszenia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków lub dochodzić zadośćuczynienia.

W kontekście opisanej w liście sprawy należy zaznaczyć, że art. 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy uznaje za niedopuszczalną jakąkolwiek dyskryminację w zatrudnieniu ze względu na takie przesłanki, jak rasa, narodowość, pochodzenie etniczne, wyznanie, a także płeć czy orientacja seksualna. Przejawem dyskryminacji byłaby np. decyzja pracodawcy lub bezpośredniego przełożonego o odsunięciu pracownika, wbrew jego woli, od wykonania określonego zadania służbowego wyłącznie ze względu na jego przynależność rasową, narodową lub etniczną, wyznawaną religię czy np. orientację seksualną. Takiej dyskryminacji w zatrudnieniu pracodawca dopuściłby się zatem wówczas, gdyby spełnił prośbę klienta o zmianę obsługującej go osoby, umotywowaną wyłącznie jego uprzedzeniami na tle rasowym, narodowościowym, etnicznym czy wyznaniowym.

Ponadto należy podkreślić, że na pracodawcy spoczywa - zgodnie z art. 94 pkt 2b Kodeksu pracy - obowiązek przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu, w tym ze względu na religię, wyznanie, narodowość lub pochodzenie etniczne, co oznacza m.in., że pracodawca powinien wprowadzić odpowiednie wewnętrzne procedury określające sposób działania również w takich sytuacjach, jak opisana w liście. Do dyskryminacji może dojść zarówno ze strony przełożonych oraz kolegów i koleżanek, jak i ze strony np. klientów, a pracodawca ma obowiązek przeciwdziałania wszystkim tego rodzaju sytuacjom.RPO