Polska jest nadal związana protokołem nr 30 do Traktatu Lizbońskiego, zwanym potocznie protokołem polsko-brytyjskim, który miał ograniczać stosowanie Karty Praw Podstawowych przez sądy polskie.  Jego walor prawny został jednak poddany w wątpliwość zarówno przez Trybunał Sprawiedliwości UE, jak i część doktryny. HFPC zwróciła się do premiera Donalda Tuska o rozważenie możliwości złożenia deklaracji politycznej o woli wystąpienia z protokołu przy najbliższej okazji.

W grudniu ubiegłego roku Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie N. S. przeciwko Wielkiej Brytanii (Secretary of State for the Home Department, sprawa nr C 411/10) oraz  M. E. i inni przeciwko Wielkiej Brytanii (Refugee Applications Commissioner, Minister for Justice, Equality and Law Reform, sprawa nr C 493/10). W wyroku TS UE podkreślił, że Protokół nr 30 nie wyłącza stosowania Karty Praw Podstawowych w stosunku do Wielkiej Brytanii i Polski oraz nie ogranicza stosowania przez sądy narodowe obu tych państw postanowień Karty.  W świetle powyższych rozważań należy przyjąć, iż postanowienia protokołu nr 30 mają czysto symboliczny charakter.

Z kolei w opinii Rzecznik Generalnej Juliane Kokott, przedstawionej 15 grudnia 2011 r. w sprawie C-489/10 (Prokurator Generalny przeciwko Łukaszowi Marcinowi Bondzie), czytamy, iż „protokół nr 30 nie oznacza wyłączenia Zjednoczonego Królestwa i Rzeczypospolitej Polskiej z Karty Praw Podstawowych. Motywy ósmy i dziewiąty preambuły do protokołu przemawiają raczej za tym, że protokół nie zawiera dla obu wspomnianych krajów odstępstwa od karty, lecz że ma charakter precyzujący i ma być pomocny przy wykładni”.

Ponadto większość przedstawicieli doktryny uważa, że protokół nr 30 nie wyłącza stosowania wiążących postanowień Karty w stosunku do Polski oraz Wielkiej Brytanii. Nie jest on również klauzulą opt-out, nie zmienia postanowień Karty oraz sytuacji prawnej, która istniałaby, gdyby przedmiotowy protokół nie obowiązywał.

Ze względu na kontrowersje, jakie wzbudza protokół brytyjsko-polski wśród państw członkowskich, jak i w samej UE, a także ze względu na jego wyłącznie polityczny charakter HFPC zwróciła się do premiera z apelem o rozważenie złożenia oficjalnej deklaracji na  forum Rady Europejskiej o woli wystąpienia z protokołu nr 30 przy najbliższej możliwej okazji. Deklaracja taka potwierdziłaby zaangażowanie Polski w promocję wartości demokratycznych oraz praw człowieka w Unii Europejskiej. Jednocześnie stanowiłaby jasny sygnał polityczny, potwierdzający brak woli stosowania postanowień protokołu nr 30.

HFPC