Toga sędziego TK. Foto: B. Cacko, ZP BTK

Helsińska Fundacja Praw Człowieka przygotowała opinię dotyczącą projektu ustawy o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Skrytykowano w niej sens uchwalania kolejnej ustawy dotyczącej TK oraz część jej zapisów.

Projektowana ustawa reguluje prawa i obowiązki sędziów Trybunału Konstytucyjnego, kwestie dotyczące ich stosunku służbowego, immunitetu oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej. Stanowi przy tym, zdaniem jej twórców, wykonanie postanowień raportu zespołu ekspertów do spraw Trybunału Konstytucyjnego powołanego przez Marszałka Sejmu.

Projekt jest już piątą, istotną próbą zmiany ustawy dotyczącej TK w okresie ostatnich dwóch lat. Co więcej, aktualnie obowiązującą ustawę uchwalono raptem trzy miesiące temu. „Już wtedy znane były tezy raportu zespołu ekspertów powołanego przez Marszałka Sejmu. W znaczny sposób ogranicza to konieczność uchwalenia projektowanego aktu” – mówi adw. Marcin Wolny, prawnik HFPC.

Ponadto HFPC krytycznie odniosła się do zapisów ustawy, które przewidują całościowe unormowanie kwestii wyboru sędziów Trybunału w regulaminie Sejmu. „Naszym zdaniem jest to tak ważna procedura, że powinna być regulowana przepisami o randze ustawy. Potwierdził to z resztą Trybunał Konstytucyjny w jednym ze swoich niedawnych orzeczeń” – dodaje Marcin Wolny.

Zaniepokojenie HFPC wzbudziły także regulacje pozwalające na wygaszanie mandatów sędziów Trybunału w sytuacji, w której nie złożą oni oświadczenia majątkowego lub oświadczenia o działalności małżonka. Mogą one stanowić obejście konstytucyjnego zapisu o nieusuwalności sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Poważne wątpliwości budzą również nowe reguły odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku. Zgodnie z projektem mają oni odpowiadać m.in. za nieetyczne zachowania mogące podważać zaufanie do ich bezstronności lub niezawisłości, zupełnie inaczej niż sędziowie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego w stanie spoczynku. Powstaje przy tym pytanie, czy tego rodzaju przepis nie spowoduje wyłączenia sędziów Trybunału w stanie spoczynku z debaty publicznej.

Opinia HFPC dostępna jest tutaj.