Szukając w słowniku rosyjskim odpowiednika naszego „oddawać w zastaw”, znalazłem zakładywat`. To, czego nie potrafiło odróżnić prawo, nie baczące na przedmiot zastawu, podkreślił sam język. Wiemy już, skąd się wzięło słowo „zakładnik”…

Gdyby natomiast szukać jakiegoś krótkiego wyjaśnienia, czym są „Martwe dusze”, to całkiem trafną byłaby odpowiedź, że to literacka historia kredytu i zastawu w Rosji w latach 30-tych XIX wieku, tyle że w literaturze, tak samo jak w życiu, krótkie odpowiedzi nie zawsze się sprawdzają. Wszystko bowiem ma swój niezmierzony kontekst, a każda podróż, nawet najkrótsza – niepowtarzalny krajobraz. Tak było wtedy, tak jest i dzisiaj.

 *Marian Sworzeń, ur. 1954, prawnik, pisarz, członek PEN Clubu, ostatnio wydał „Opis krainy Gog”