Foto: B. Cacko, Zespół Prezydialny TK

8 stycznia 2013 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący braku ustawowych regulacji przeprowadzania rekrutacji do przedszkoli i szkół publicznych.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty jest niezgodny z art. 92 ust. 1 konstytucji. Powyższy przepis traci moc obowiązującą z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Zaskarżony przepis upoważnia ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do uregulowania w drodze rozporządzenia warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół i przedszkoli oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych, nie wskazuje jednak żadnych wytycznych co do treści tych rozwiązań. W szczególności, w ustawie o systemie oświaty brakuje katalogu cech kandydatów do placówek edukacyjnych oraz ich hierarchii, a także procedur odwoławczych od decyzji o nieprzyjęciu dziecka do wybranej szkoły lub przedszkola, co powoduje samoistność regulacji wprowadzanej w rozporządzeniu.

To na poziomie aktu wykonawczego przesądzono na przykład, że w odniesieniu do szkół podstawowych i gimnazjum podstawowym kryterium naboru jest - odpowiednio - zamieszkiwanie w obwodzie danej szkoły lub ukończenie obwodowej szkoły podstawowej, podczas gdy podobna "rejonizacja" nie obejmuje już szkół ponadgimnazjalnych. Także dopiero w rozporządzeniu zagwarantowano preferencyjne traktowanie kandydatów o szczególnie trudnej sytuacji osobistej lub rodzinnej albo nadzwyczajnych zdolnościach czy osiągnięciach, przy czym uwzględnienie lub pominięcie poszczególnych cech uzasadniających przyjęcie danego dziecka do szkoły lub przedszkola poza kolejnością zostało pozostawione autorowi rozporządzenia. Materia ta (a przynajmniej jej ogólne założenia) zdecydowanie wymaga regulacji ustawowej. Dotyczy to zwłaszcza preferencji dla niektórych kandydatów (powodują one bowiem ograniczenia korzystania z konstytucyjnego prawa do edukacji przez pozostałe, nieuprzywilejowane osoby), zasad przetwarzania danych o osobach ubiegających się o przyjęcie do poszczególnych placówek i ich rodzinach oraz modelu procedury odwoławczej (w tym kontroli sądowej) od decyzji o nieprzyjęciu dziecka do wybranej szkoły lub przedszkola.

Trybunał Konstytucyjny uwzględnił wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich o odroczenie utraty mocy obowiązującej badanego przepisu o 12 miesięcy.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą był sędzia TK Wojciech Hermeliński.

Zespół Prasy i Informacji TK