Uzależnienie nabycia przez pokrzywdzonego uprawnienia do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia od powtórnego wydania przez prokuratora tego samego rodzajowo postanowienia (o odmowie wszczęcia albo o umorzeniu postępowania) nie narusza zasady równego traktowania w związku z prawem do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd oraz w związku z zakazem zamykania ustawą drogi sądowej do dochodzenia naruszonych wolności – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

19 maja 2015 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną J.Ł. dotyczącą uprawnienia pokrzywdzonego do wniesienia aktu oskarżenia.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 55 § 1 zdanie pierwsze w związku z art. 330 § 2 zdanie drugie ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, w brzmieniu obowiązującym od 12 lipca 2007 r. do 22 lipca 2013 r., w zakresie, w jakim uzależnia wniesienie przez pokrzywdzonego aktu oskarżenia od przesłanki powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania, jest zgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 konstytucji.

Zgodnie z kwestionowanym art. 55 § 1 zdanie 1 kodeksu postępowania karnego w razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania w przypadku, o którym mowa w art. 330 § 2 k.p.k., pokrzywdzony może, w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia o postanowieniu, wnieść akt oskarżenia do sądu. Uprawnienie to nie przysługuje jednak pokrzywdzonemu, w stosunku do którego prokurator najpierw wydał postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, a następnie – na skutek uchylenia postanowienia przez sąd – wszczął postępowanie przygotowawcze i umorzył je. Skarżący zarzucił, że pozbawienie możliwości wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia narusza zasadę równości w dostępie do sądu.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, uzależnienie nabycia przez pokrzywdzonego uprawnienia do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia od powtórnego wydania przez prokuratora tego samego rodzajowo postanowienia (o odmowie wszczęcia albo o umorzeniu postępowania) nie narusza zasady równego traktowania w związku z prawem do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd oraz w związku z zakazem zamykania ustawą drogi sądowej do dochodzenia naruszonych wolności. Przesłanki uzyskania statusu oskarżyciela posiłkowego uzależnione są bowiem od konkretnej sytuacji procesowej  pokrzywdzonych i nie sprowadzają się wyłącznie do formy prokuratorskich rozstrzygnięć.