Niezagwarantowanie podejrzanemu (oskarżonemu) lub jego obrońcy prawa do udziału w posiedzeniu sądu odwoławczego rozpoznającego zażalenie na postanowienie dotyczące stosowania środków zapobiegawczych innych niż tymczasowe aresztowanie albo zabezpieczenie majątkowe narusza konstytucyjne prawo do sądu oraz prawo do obrony na każdym etapie postępowania karnego – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

20 października 2015 r., na posiedzeniu niejawnym, Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący braku w przepisach procedury karnej rozwiązań gwarantujących osobie, w stosunku do której stosowane są środki przymusu, lub jej obrońcy prawa do wzięcia udziału w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na postanowienie w przedmiocie tego typu środków.

27 października 2015 r. Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosił wyrok, w którym orzekł, że art. 464 § 2 w związku z art. 464 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim nie gwarantuje podejrzanemu (oskarżonemu) lub jego obrońcy prawa do wzięcia udziału w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego innego niż tymczasowe aresztowanie, a także zażalenie na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia majątkowego, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 2 i art. 31 ust. 3 konstytucji.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny zarzutów wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny, z uwagi na pewne nieścisłości wniosku, zmuszony był ustalić dokładny zakres kontroli przepisów procedury karnej. Biorąc pod uwagę istotę problemu konstytucyjnego przedstawionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich, a także szczegółowe rozwiązania kodeksowe, Trybunał przyjął, że zarzuty wnioskodawcy odnoszą się nie do wszystkich środków przymusu, lecz jedynie do tzw. nieizolacyjnych środków zapobiegawczych i zabezpieczenia majątkowego. Poza zakresem orzeczenia są zaś środki przymusu, w przypadku których w ogóle nie ma procedury odwoławczej (np. zarządzenie poszukiwania oskarżonego, w tym poszukiwanie go listem gończym), albo które z uwagi na swój charakter nie stanowią bezpośrednio ingerencji w prawa lub wolności konstytucyjne (np. list żelazny).