Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 20 października orzekł, że ustalone w Niemczech jednolite ceny dla wydawanych na receptę produktów leczniczych są sprzeczne z prawem Unii.

„Deutsche Parkinson Vereinigung” jest organizacją samopomocy, która zmierza do poprawy warunków życia pacjentów chorych na chorobę Parkinsona i ich rodzin. Uzgodniła ona z niderlandzką apteką wysyłkową DocMorris system bonusów, z którego jej członkowie mogą korzystać przy zakupie w tej aptece stosowanych w chorobie Parkinsona produktów leczniczych, wydawanych wyłącznie na receptę w aptekach. Sprzedaż drogą wysyłkową wydawanych na receptę produktów leczniczych nie jest już zakazana w Niemczech.

Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (niemieckie stowarzyszenie do walki z nieuczciwą konkurencją) uważa, że taki system bonusów narusza niemieckie uregulowanie, które ustanawia jednolite ceny za dostawę przez apteki produktów leczniczych wydawanych na receptę¹. W wyniku wniesionego przez to stowarzyszenie powództwa o zaniechanie Landgericht Düsseldorf (sąd okręgowy w Düsseldorfie, Niemcy) zakazał Deutsche Parkinson Vereinigung promowania systemu bonusów u jej członków². W związku z tym organizacja ta zwróciła się do Oberlandesgericht Düsseldorf (wyższego sądu krajowego w Düsseldorfie, Niemcy), który z kolei wystąpił do Trybunału Sprawiedliwości w celu wyjaśnienia, czy ustalenie jednolitych cen sprzedaży przez apteki stosowanych u ludzi produktów leczniczych wydawanych na receptę jest zgodne ze swobodnym przepływem towarów.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał odpowiedział, że sporne uregulowanie stanowi nieuzasadnione ograniczenie swobodnego przepływu towarów.

W rzeczywistości bowiem narzucenie jednolitych cen sprzedaży w większym stopniu dotyka apteki z siedzibą w innym państwie członkowskim, co może w większym stopniu utrudniać dostęp do niemieckiego rynku produktom pochodzącym z innych państw członkowskich niż produktom krajowym. Trybunał podkreślił w tym zakresie, że
(i) dla zagranicznych aptek sprzedaż drogą wysyłkową stanowi najważniejszy, a nawet jedyny, sposób bezpośredniego dostępu do niemieckiego rynku, oraz że
(ii) dla aptek wysyłkowych konkurencja cenowa może stanowić ważniejszy czynnik konkurencyjny niż dla aptek tradycyjnych, które znajdują się w lepszej sytuacji dla udzielania pacjentom indywidualnych porad przez pracowników apteki i dla zapewnienia zaopatrzenia w produkty lecznicze w nagłym przypadku.

Pomimo że ograniczenie swobodnego przepływu towarów może, co do zasady, być uzasadnione ochroną zdrowia i życia, to jednak sporne uregulowanie okazuje się nieodpowiednie do osiągnięcia tych celów.

W szczególności nie wykazano, w jaki sposób okoliczność narzucenia jednolitych cen pozwala na zapewnienie lepszego rozmieszczenia geograficznego tradycyjnych aptek w Niemczech. Przeciwnie, niektóre dowody wydają się sugerować, że zaostrzona konkurencja cenowa pomiędzy aptekami byłaby korzystna dla jednolitego zaopatrzenia w produkty lecznicze poprzez zachęcanie do lokalizacji aptek w regionach, w których niewielka liczba aptek pozwala na stosowanie wyższych cen.