ROPS Gostynin. Foto: rops-gostynin.pl

22 stycznia weszła w życie ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.

Dzięki tym zmianom sądy będą miały możliwość kierowania na terapię sprawców groźnych przestępstw, którzy po odbyciu kary w zakładzie karnym, mogliby – z powodu zaburzonej psychiki lub preferencji seksualnych – popełnić na wolności kolejne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej. Wobec takich osób będzie można stosować nadzór prewencyjny połączony z terapią w warunkach wolnościowych lub w wyjątkowych przypadkach umieścić je w nowo utworzonym Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym. Zastosowanie środka leczniczego jest związane z aktualnym stanem psychicznym i nie jest powtórnym skazaniem.

Ośrodek Terapii Zachowań Dyssocjalnych w Gostyninie będzie się znajdował na terenie Regionalnego Ośrodka Psychiatrii Sądowej, który jest zakładem zamkniętym. Ośrodek ten będzie podlegał Ministrowi Zdrowia.

Ustawa jest wzorowana na niemieckiej ustawie z dnia 22.12.2010 r. dotyczącej terapii i umieszczania w odpowiednim zakładzie sprawców czynów z użyciem przemocy o zakłóconych czynnościach psychicznych i w ocenie ekspertów Ministerstwa Sprawiedliwości jest ona zgodna z międzynarodowymi regulacjami dotyczącymi praw człowieka oraz standardami wynikającymi z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Zmiany w prawie dotyczą osób spełniających łącznie następujące warunki:

• zostały prawomocnie skazane za przestępstwo,
• orzeczono wobec nich za ten czyn karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania lub karę 25 lat pozbawienia wolności,
• odbywają karę w tzw. systemie terapeutycznym,
• w trakcie postępowania wykonawczego występowały u nich zaburzenia psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości lub zaburzenia preferencji seksualnych,
• zaburzenia psychiczne wykazują taki charakter lub nasilenie, że zachodzi wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat.

Pierwszeństwo zastosowania będzie miał nadzór prewencyjny – umieszczenie w ośrodku będzie następowało tylko w przypadku prawdopodobieństwa graniczącego z pewnością. Decyzję o tym, czy i jaki środek należy zastosować będzie podejmował Sąd Okręgowy Wydział Cywilny, w składzie 3 sędziów zawodowych, podobnie jak to się obecnie odbywa w stosunku do procedury ubezwłasnowolnienia. Umieszczenie w Ośrodku będzie połączone z zastosowaniem planu terapii.