Pallazzo della Consulta - siedziba włoskiego Sądu Konstytucyjnego. Foto: Wikipedia.org

W czerwcu 2015 roku włoski Sąd Konstytucyjny rozpatrywał dwie niemal identyczne skargi na niekonstytucyjność jednego z artykułów włoskiej ustawy o zasadach medycznie wspomaganej prokreacji (pospolicie - u nas, w Polsce - zwanej metodą in vitro). Ustawa dopuszcza stosowanie tej metody wyłącznie w przypadkach w przypadkach udokumentowanej i nieuleczalnej bezpłodności lub niepłodności pary. 

Wyrok przyciągnął uwagę opinii publicznej głównie z tego powodu, że sąd nie wskazał wyraźnie, że problem dotyczyć ma wyłącznie par heteroseksualnych. Wyciągnięto z tego wniosek, że pozaustrojowe zapłodnienie będzie też możliwe w przypadku związków homoseksualnych.

Tymczasem rzecz sprowadza się do rozstrzygnięcia problemu dopuszczalność tej metody w przypadku zupełnie innym. Odpowiedni artykuł ustawy z 2004 roku o in vitro został zaskarżony przez dwie pary zdolne do posiadania dzieci, które były nosicielami groźnych chorób genetycznych, i które w przeszłości, zakończyły naturalne ciąże w drodze aborcji po odkryciu, że płody są dotknięte dziedzicznymi chorobami.

Obie pary chciały skorzystać z metody wspomaganej prokreacji po postawieniu diagnozy embrionom jeszcze przed ich zagnieżdżeniem, aby wybrać spośród nich te, które nie są nosicielami choroby genetycznej.

W wyroku Sąd Konstytucyjny uznał, że kwestionowane przepisy są niezgodne z konstytucją, stwierdzając, że można było uniknąć „nierozsądnego zakazu”, by płodne pary, które były nosicielami chorób genetycznych, miały dostęp do metody „in vitro” w świetle ich konstytucyjnego prawa do posiadania zdrowego dziecka. Sąd odwołał się w tej mierze do ustawy „o zasadach dotyczących ochrony socjalnej macierzyństwa i dobrowolnego przerywania ciąży”, która pozwala parom „realizować swój cel posiadania zdrowego dziecka w drodze aborcji terapeutycznej w celu wyeliminowania naturalnych ciąż dotkniętych wadami wrodzonymi, anomaliami przy spełnieniu normatywnej zasady powagi.”

Sąd Konstytucyjny uznał w związku z tym, że przepisy w sposób nieuzasadniony nie zapewniają zrównoważenia interesów cząstkowych; sędziowie konstytucyjni stwierdzili również naruszenie zawartego w konstytucji Republiki Włoskiej prawa kobiety do zdrowia, skrytykowali też przepisy pozbawiające niektóre kobiety szansy uniknięcia traumatycznej metody dobrowolnej aborcji dla osiągnięcia celu, jakim jest zdrowe dziecko.