Oceniając konstytucyjność instytucji oświadczeń senatorskich, postrzeganej w doktrynie jako instrumenty kontroli sprawowanej przez Senat, które pojawiły się w praktyce32, ale też jako działania kontrolne Senatu nieuzasadniające wszakże stwierdzenia istnienia kompetencji kontrolnych tego organu33, należy wziąć pod uwagę, że Senat na mocy wyraźnego postanowienia art. 95 ust. 2 Konstytucji nie sprawuje nad działalnością Rady Ministrów kontroli, prowadzącej do urzeczywistnienia parlamentarnej, względnie konstytucyjnej, odpowiedzialności rządu. Tego rodzaju kontroli, której narzędziem są interpelacje, Senat nie może sprawować, co wynika także z art. 124 Konstytucji, wskazującego zakres odpowiedniego stosowania do Senatu wymienionych w tym artykule przepisów Konstytucji i pomijającego prawo do interpelacji. Żaden przepis Konstytucji nie pozbawia jednak senatorów prawa do wygłaszania oświadczeń i otrzymywania odpowiedzi od kompetentnych organów, nie w ramach kontroli mogącej prowadzić do urzeczywistnienia odpowiedzialności parlamentarnej względnie konstytucyjnej, a więc kontroli o charakterze władczym34, lecz w ramach wykonywania mandatu przedstawicielskiego; konstytucyjną podstawę kompetencji do wygłaszania oświadczeń senatorskich stanowi przedstawicielski charakter Senatu35. Ponadto z art. 112 Konstytucji, na mocy jej art. 124 znajdującego zastosowanie do Senatu, wynika, że obowiązki organów państwowych wobec Senatu mogą być wskazane w ustawach i określone w regulaminie Senatu, co ma miejsce w przypadku oświadczeń senatorskich, a także pozostałych - znacznych przecież - uprawnień Senatu wobec innych organów państwa, wymienionych w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, jak też wskazanych w innych ustawach, a związanych z rozpatrywaniem sprawozdań lub informacji o działalności naczelnych organów państwowych36.

Wykładnia Konstytucji, wykluczająca legalność instytucji oświadczeń senatorskich w jej obecnym kształcie, wynikającym z wieloletniej praktyki, opartej na postanowieniach regulaminowych i ustawie, byłaby sprzeczna z zasadą rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych, ponieważ redukowałaby szanse praktycznego oddziaływania wypowiedzi senatorów; oświadczenia senatorskie stanowią przecież realizację konstytucyjnych obowiązków, które senatorowie ślubowali wykonywać.

Z powyższych względów należy uznać tezę przedstawioną na wstępie niniejszej opinii za uzasadnioną.

-----------------------------------------------
* Petycja obywatelska wpłynęła do Senatu 15 września 2014 r. i następnie została skierowana do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji celem rozpatrzenia.
¹ Tak L. Garlicki, Uwagi do art. 95 [w:] L. Garlicki, (red.) Konstytucja RP. Komentarz, Warszawa 1999, t. I. s. 5.
² Ibidem.
³ Ibidem.
⁴ Por. M. Dobrowolski, Zasada dwuizbowości parlamentu w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2003, s. 83. Por. także J. Czajowski, Senat Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji  1922–1927, Warszawa 1999, s. 63.
⁵ Por. E. Smoktunowicz, (red.) Wielka encyklopedia prawa, Warszawa 2000, s. 376.
⁶ Tak L. Garlicki: op. cit., s. 5.
⁷ Ibidem.
⁸ Tak w uzasadnieniu wyroku w sprawie o sygn. K 24/04.
⁹ Ibidem.
¹⁰ Tak L. Garlicki, op. cit., s. 5.
¹¹ Tak Z. Czeszejko-Sochacki, Prawo parlamentarne w Polsce, Warszawa 1997, s. 190.
¹² Por. P. Sarnecki, Kompetencje kontrolne Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy”, nr 6/2000, s. 9 i nast.
¹³ Ibidem.
¹⁴ Tak L. Garlicki, Kompetencje kontrolne Senatu? Uwagi na marginesie artykułu prof. Pawła Sarneckiego, Przegląd Sejmowy”, nr 6/2000, s. 28 i nast.
¹⁵ Ibidem, s. 34.
¹⁶ Ibidem.
¹⁷ Tak M. Dobrowolski, op. cit., s. 271.
¹⁸ Tak L. Garlicki, Uwagi do art. 124 [w:] L. Garlicki, (red.:) Konstytucja RP. Komentarz, Warszawa
2001, t. II, s. 1.
¹⁹ Tak P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008, s. 251.
²⁰ Tak B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009, s. 632.
²¹ Tak P. Sarnecki, op. cit., s. 16.
²² Ibidem
²³ Por. K. Grajewski, J. Stelina, P. Uziębło, Komentarz do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, Warszawa 2014, s. 210.
²⁴ Por. K. Grajewski, J. Stelina, P. Uziębło, op. cit., s. 211.
²⁵ Por. L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2012, s. 256
²⁶ Ibidem, s. 75.
²⁷ Tak M. Dobrowolski, Oświadczenia senatorskie w latach 1989–1995, „Przegląd Sejmowy” nr 4/1997, s. 63.
²⁸ Ibidem, s. 51.
²⁹ Tak M. Kudej, W sprawie klasyfikacji funkcji Sejmu i Senatu, [w:] L. Garlicki, (red.) Konstytucja.
Wybory. Parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, Warszawa 2002, s. 111. Autor wyróżnia wspomnianą funkcję Senatu na tle jego udziału w ustawodawstwie, ale można uznać oświadczenia senatorskie za przejaw tej właśnie funkcji.
³⁰ Por. P. Sarnecki, op. cit., s. 16.
³¹ Por. L. Garlicki, Kompetencje kontrolne Senatu..., s. 37.
³² Tak L. Garlicki, Polskie..., s. 256.
³³ Por. L. Garlicki, Kompetencje kontrolne Senatu..., s. 37
³⁴ Ibidem, s. 29.
³⁵ Por. M. Dobrowolski, Zasada dwuizbowości parlamentu..., s. 272.
³⁶ Por. M. Dobrowolski, op. cit., s. 265.
senat.gov.pl