Który model biurokracji jest lepszy – neutralnej, apolitycznej służby publicznej czy mianowanej przez wybranego w wyborach polityka?

Najkrócej mówiąc, tej mianowanej przez polityka. Dzieje się tak dlatego, że ten kto wywodzi się z biurokracji, bardzo dużo zainwestował w tę ścieżkę kariery i często nie ma ciekawej alternatywy. Będzie więc bronił swojego miejsca pracy jak niepodległości. W Departamencie Stanu nie mogą funkcjonować związki zawodowe, ale istnieje coś takiego jak Amerykańskie Stowarzyszenie Pracowników Polityki Zagranicznej (American Foreign Service Association) , które de facto jest związkiem zawodowym. To stowarzyszenie praktycznie rządzi Departamentem Stanu.

W Stanach Zjednoczonych, gdy ktoś próbuje zrobić coś wbrew interesom biurokracji, urzędnicy pędzą do kongresu i do mediów żeby pokrzyżować te plany. Trzeba mieć bardzo twardą skórę, żeby to wytrzymać. Dlatego właśnie wielu polityków odpuszcza tę sprawę. Jak powiedział mi jeden z sekretarzy stanu: “Dogadałem się z urzędnikami i pozwolę im prowadzić Departament Stanu, a oni pozwolą mi prowadzić politykę zagraniczną”.

A gdyby pojawił się ktoś zdeterminowany, aby gruntownie rozwiązać problem biurokracji, co by pan mu doradził?

Potrzeba użyć, jak to nazwałem w swojej książce – taktyki topora bitewnego: wejść i rozbić instytucję na kawałki. Za późno uświadomiłem sobie, że trzeba zrobić to szybko i na początku. Ale powiedzmy sobie szczerze – taki scenariusz jest bardzo mało prawdopodobny. Nie ma dobrych powodów, żeby robić reformę biurokracji. Nikt ci za to nie podziękuje, a koszty będą ogromne.

Jakie działania powinna więc obejmować reforma o ograniczonym zakresie?

Byłoby lepiej gdyby więcej szczebli w administracji publicznej było obsadzanych przez premiera czy prezydenta. Jeśli ktoś chce zreformować biurokrację potrzeba więcej ludzi, którzy nie wywodzą się z administracji i będą gotowi zakwestionować jej sposób myślenia, podeście, założenia.