Jak podaje komunikat KE z 1 czerwca, w następstwie intensywnych rozmów, prowadzonych z władzami polskimi od dnia 13 stycznia, Komisja uznała za niezbędne sformalizowanie swojej oceny bieżącej sytuacji w formie wspomnianej opinii. Jak przewidziano w ramach na rzecz praworządności, jest to pierwszy krok podejmowany przez Komisję w tym procesie. W opinii zawarte są zastrzeżenia Komisji. Służy ona skoncentrowaniu dialogu prowadzonego z polskimi władzami na znalezieniu rozwiązania.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans powiedział dziś: Praworządność jest jednym z fundamentów Unii Europejskiej. Podjęto konstruktywne rozmowy, które należy teraz przełożyć na konkretne działania na rzecz rozwiązania systemowego zagrożenia dla praworządności w Polsce. Przyjęta dziś opinia zawiera naszą ocenę omawianych kwestii, opartą na prowadzonym od stycznia dialogu. Na tej podstawie Komisja jest gotowa do dalszych rozmów z władzami polskimi.

Praworządność jest jedną ze wspólnych wartości, na których opiera się Unia Europejska. Jest ona zapisana w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Komisja Europejska wraz z Parlamentem Europejskim i Radą odpowiada, zgodnie z Traktatami, za gwarantowanie przestrzegania praworządności jako podstawowej wartości Unii i zapewnienie poszanowania prawa, wartości i zasad UE.

Ostatnie wydarzenia w Polsce dotyczące przede wszystkim Trybunału Konstytucyjnego skłoniły Komisję Europejską do podjęcia dialogu z polskim rządem w celu zapewnienia pełnego przestrzegania zasad praworządności. Komisja uważa za niezbędne umożliwienie polskiemu Trybunałowi Konstytucyjnemu pełnego zapewnienia skutecznego stwierdzania zgodności aktów prawnych z konstytucją.

Obecne zastrzeżenia Komisji Europejskiej dotyczą następujących kwestii:

• mianowanie sędziów Trybunału Konstytucyjnego i wykonanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 i 9 grudnia 2015 r. dotyczących tych kwestii;
• nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 22 grudnia 2015 r., wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 marca 2016 r. dotyczący tej nowelizacji oraz poszanowanie wyroków wydanych przez Trybunał Konstytucyjny po dniu 9 marca 2016 r.;
• skuteczność procesu stwierdzania zgodności z konstytucją nowych aktów prawnych przyjętych i wprowadzonych w życie w 2016 r.

Kolejne działania

Polskie władze proszone są w tej chwili o przekazanie swoich uwag do opinii. W oparciu o otrzymaną odpowiedź Komisja będzie w dalszym ciągu prowadzić konstruktywny dialog z polskim rządem w celu znalezienia rozwiązania dotyczącego podniesionych kwestii. Jeżeli zastrzeżenia wyrażone przez Komisję w opinii nie zostaną zadowalająco uwzględnione w rozsądnym terminie, Komisja może zdecydować o wydaniu zalecenia w sprawie praworządności. Oznaczałoby to przejście do drugiego etapu procedury przewidzianej w ramach na rzecz praworządności (zob. załącznik).