17 marca 1921 roku Sejm Rzeczypospolitej uchwalił pierwszą stałą konstytucję odrodzonego po rozbiorach państwa polskiego, zwaną Konstytucją Marcową. Z tej okazji warto przypomnieć tekst z 1924 roku autorstwa prof. Władysława Leopolda Jaworskiego „Trybunał Konstytucyjny”, opublikowany w „Ankieta o Konstytucji z 17 marca 1921” [wydał Władysław Leopold Jaworski, Krakowska Spółka Wydawnicza 1924 r.].

O konstytucji wówczas powiemy, że jest dobrą, jeżeli rozwiązuje w sposób dostateczny problem równowagi lub, jeżeli to samo ujmiemy z innego punktu widzenia, problem kontroli. Już sam podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądową wyniknął z tej zasadniczej potrzeby. Równowagę i kontrolę ma na celu pewnego rodzaju przeciwstawienie parlamentu rządowi i przeciwstawienie tym dwom czynnikom trzeciego, t. j. głowy państwa, której właśnie ze względu na równowagę i kontrolę daje się prawo veta i prawo rozwiązania parlamentu. Dla kontroli tworzy się izby obrachunkowe, komisje długów państwa i t. d. Z punktu widzenia kontroli można przeprowadzić główny podział prawa na prywatne i publiczne. Pierwsze obejmowałoby normy regulujące działalność jednostek, kontrolowaną przez państwo za pomocą sądów zwyczajnych, drugie byłoby ogółem norm regulujących działalność państwa, kontrolowaną przez jednostkę. O ile w takiem pojmowaniu kontrola, wykonywana przez sądy zwyczajne jest łatwo zrozumiałą, o tyle potrzeba pewnej zdolności uogólniania, aby dostrzec, ile i jakie urządzenia nie mają nic innego na celu, jak właśnie kontrolę państwa, działającego przez swoje organy, t. j. rząd w najogólniejszem tego słowa znaczeniu. A trzeba, sobie zdać sprawę, że rozwój, udoskonalenie, wykształcenie prawa publicznego polega właśnie na coraz to subtelniejszem wytwarzaniu urządzeń kontrolujących.

Wolność prasy, wolność stowarzyszania się, wolność zgromadzania się, nie są z tego punktu widzenia, z którego tutaj patrzymy na prawo konstytucyjne, niczem innem, jak środkami kontroli. Ten sam cel spełniają: prawo petycjonowania, interpelacje poselskie, odpowiedzialność ministrów. Szczytem jednak kontroli rządu jest sądownictwo administracyjne, szczytem dlatego, że kontrola jego jest uposażona w sankcje natychmiastowe i realne. Nieprawnikom wyjaśnimy pokrótce, że pewną działalność nazwiemy wówczas sądowo- administracyjną jeżeli kończy się aktem, który nie może przyjść do skutku bez współudziału jednostki. Dlatego powiedzieliśmy wyżej, że kontrolę nad działalnością państwa wykonywa jednostka i że ta właśnie kombinacja (państwo działa, a kontroluje jednostka) jest istotą prawa publicznego, a kombinacja, w której jednostka działa, a państwo kontroluje, stanowi istotę prawa prywatnego.