Grecja: żołnierze na Akropolu. Foto: J. Housen, Wikimedia Commons

Zobowiązanie wysokiej rangi żołnierza zawodowego do zapłaty państwu rekompensaty w związku z przedterminowym odejściem ze służby.

Chitos przeciwko Grecji (wyrok - 4 czerwca 2015r., Izba (Sekcja I), skarga nr 51637/12)

Georgios Chitos z Salonik w 1986 r. został przyjęty do Korpusu Oficerów Akademii Wojskowej (Wydział Lekarski). Wypłacano mu pensję i świadczenia socjalne. Przez sześć lat studiował bezpłatnie na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Salonikach. Zgodnie z prawem musiał następnie służyć w siłach zbrojnych przez okres odpowiadający podwojonej liczbie lat studiów - a więc przez 12 lat. Od 1996 r. przez pięć lat robił specjalizację. Chitos odszedł z wojska 22 stycznia 2006r. w stopniu pułkownika anestezjologa. We wrześniu 2006 r. został powiadomiony, że musi pozostać w służbie przez kolejnych dziewięć lat, cztery miesiące i dwanaście dni, albo zapłacić państwu rekompensatę obliczoną przez Szefostwo Sztabu Armii w decyzji z 26 maja 2007 r. na 106 960 euro. Chitos odwołał się do Trybunału Obrachunkowego, który zgodził się wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji. Równocześnie jednak Urząd Podatkowy w Salonikach nakazał mu wpłacić kwotę 106960 euro, 2139 euro opłaty skarbowej i prawie 428 euro na fundusz ubezpieczenia rolniczego. 10 maja 2010 r. organy podatkowe poinformowały Chitosa, że zostanie również obciążony odsetkami za zwłokę. Domagał się wpłaty do 31 maja, co też Chitos uczynił. W wyroku 12 grudnia 2013 r. Trybunał Obrachunkowy orzekł, że okres specjalizacji należało zaliczyć do służby i w rezultacie obniżył kwotę do zapłaty do ok. 50 tys euro. Państwo zwróciło Chitosowi kwotę odpowiadającą różnicy między kwotą już wpłaconą i orzeczoną w wyroku Trybunału Obrachunkowego.

W skardze do Trybunału, z powołaniem się na art. 4 ust. 2 Konwencji (zakaz pracy przymusowej), Georgios Chitos zarzucił, że został zmuszony pozostać w siłach zbrojnych przez - w jego ocenie - bardzo długi okres albo - w razie rezygnacji - do zapłaty wysokiego odszkodowania. Twierdził, że był dyskryminowany, ponieważ wyłącznie oficerowie medyczni tacy, jak on, byli zmuszeni do specjalizacji, a więc zobowiązani do dodatkowych pięciu lat służby.

Trybunał przypomniał, że w pojęciach pracy «przymusowej lub obowiązkowej», pierwszy z tych przymiotników wskazuje na przymus fizyczny lub psychiczny. W przypadku tego drugiego nie może wchodzić w grę żaden obowiązek natury prawnej. Np. praca do wykonania na podstawie umowy swobodnie zawartej nie może być objęta art.4 tylko dlatego, że jedna ze stron zobowiązała się wobec drugiej do jej wykonania i wystawia się na sankcje w razie odmowy honorowania przyjętego zobowiązania. Chodzi o pracę « wymaganą (...) pod groźbą jakiejkolwiek kary » a ponadto, wbrew woli zainteresowanego, na którą dana osoba swobodnie się nie zgodziła».