Prezes SKFR Walerij Zorkin z prezydentem W. Putinem

17 lutego 2015 Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej wydał wyrok dotyczący zagwarantowania praw organizacji pozarządowych podczas kontroli prokuratora. Sprawa dotyczyła zbiorowej skargi organizacji pozarządowych "Centrum Praw Człowieka" Memoriał", "Międzynarodowe Stowarzyszenie "Memoriał", "Obywatelski Pomocy" i obywatelki Swietłany Ganuszkiny, jak również skarg Stowarzyszenia Międzyregionalne Stowarzyszenie "Agora", organizacji pozarządowej "Human Rights Center Zabaikalskij" i Fundacji "Międzynarodowy Standard", które zakwestionowały zgodność z konstytucją niektórych przepisów ustawy federalnej "O prokuraturze Federacji Rosyjskiej".

Rozprawa odbyła się 22 stycznia 2015.

Stanowisko Sądu

Sąd w ogłoszonym 17 lutego wyroku stwierdził, że "Gwarancje praw obywateli do zrzeszania się i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w konstytucji i międzynarodowych aktach prawnych nie wykluczają używania mechanizmów kontroli i nadzoru nad działalnością organizacji pozarządowych."

Zdaniem Sądu Konstytucyjnego „prokuratura odgrywa szczególną rolę w zapewnieniu nadrzędności konstytucji i prawa, praw i wolności człowieka i obywatela, nadzorowaniu przestrzegania prawa [przez] wiele instytucji, [...]j. Prawa przyznane prokuraturze w zakwestionowanych normach nie są sprzeczne z Konstytucją”. Jednak „niedopuszczalne jest nadużywanie tej władzy lub działania na szkodę słusznych interesów obywateli i organizacji”.

„Kontrola nie może być powtarzana, jeśli wyeliminowano wykryte błędy; przedstawiciele innych organów regulacyjnych mają prawo do udziału w kontroli tylko w przypadku realizacji funkcji zależnej (ekspertów, analityków); decyzje i działania prokuratury mogą być zaskarżone w sądzie.”

Ponieważ ustawa o prokuraturze Federacji Rosyjskiej dopuszcza możliwość stawiania NGO’som niemożliwych do spełnienia żądań, czego skutkiem jest wpisanie ich na listę „agentów zagranicznych” – SKFR uznał, że w tej części ustawa nie jest zgodna z konstytucją i wymaga zmiany. „Ustawodawcy powinni skoncentrować się na kontroli odpowiednich przepisów ustawy "O ochronie osób prawnych i indywidualnych przedsiębiorców w realizacji kontroli państwowej (nadzoru) i kontroli komunalnych"

Poproszona o komentarz skarżąca Swietłana Ganuszkina powiedziała: "Cieszę się, że wygraliśmy, sędziowie SKFR udowodnili niezależność i profesjonalizm. Jesteśmy gotowi, jak powiedziałam na rozprawie, udzielić pomocy naszych ekspertów przy pracy nad zmianą ustawy" O prokuraturze".
Uważam, że decyzja w sprawie umieszczenia w rejestrze organizacji "pełniący funkcje zagranicznych agentów" dokonanych na podstawie tych kontroli powinna zostać zmieniona.
Wyrok SK jest jak powiew świeżego powietrza w dusznej atmosferze. Ale co będzie dziać się dalej – poczekamy, zobaczymy. "