Aneta Łazarska, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie

(…)

Ufaj i czuj się bezpiecznie

Zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynika wprost z klauzuli demokratycznego państwa prawnego. Jedną z jego podstawowych wartości jest porządek, u którego podstaw leży pewność i bezpieczeństwo prawne oraz przewidywalność działania organów państwa. U podstaw bezpieczeństwa prawnego leży pierwotna dla rodzaju ludzkiego potrzeba pewności. (…)

Tego jeszcze nie było

Nie ulega też wątpliwości, że dopełnieniem zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa jest jego przestrzeganie przez obywateli. Obowiązek ten jest bowiem milcząco zakładany w każdym systemie prawnym.

Obecna sytuacja odmowy publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego przez ugrupowanie rządzące jest bezprecedensowym w historii przykładem lekceważenia prawa. Nie jest to już obchodzenie prawa, jego naginanie czy interpretowanie, lecz jawne ignorowanie. Fundamentem państwa prawa jest przestrzeganie ustanowionego prawa przez jego obywateli, a rym bardziej przez organy władzy. (…)

Żadnego zatwierdzania

(…) Sędziowskie orzeczenia nie mogą być zmieniane przez władzę państwową, wszelkie próby takich modyfikacji naruszają zasadę niezawisłości sędziowskiej i demokratycznego państwa prawnego. Nikt nie ma zatem prawa odmówić wykonania wyroku sądu.

Wykonywanie orzeczeń, zwłaszcza przez organy władzy państwowej, jest wyrazem poszanowania niezawisłości sędziowskiej i podziału władzy. Obowiązkiem władzy wykonawczej i ustawodawczej oraz wszystkich innych organów państwa jest wykonywanie orzeczeń, niezależnie od zajmowanej pozycji, przestrzeganie i stosowanie się do wyroków sądów, nawet jeśli się z nimi nie zgadzają. Tak więc poszanowanie autorytetu sądów jest nieodłącznym warunkiem wstępnym zaufania społeczeństwa do sądów, a szerzej: rządów prawa.

(…) Obecna sytuacja ujawnia niedostatki prawnych gwarancji niezawisłości sędziowskiej. Pojęcie „niezawisłego” Trybunału, określone w art. 6 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zakłada bowiem, że jego prawo do wydawania prawomocnych orzeczeń nie może być przedmiotem żadnego rodzaju zatwierdzania ani ratyfikacji, jak również treść orzeczeń nie może być zmieniana przez władze pozasądowe, łącznie z głową państwa. Dlatego też wszystkie organy władzy państwowej powinny zapewnić, aby regulacje prawne mówiące o niezawisłości sądów były skonstruowane w sposób wymagający niezwłocznej egzekucji orzeczeń sądowych bez ingerencji innych organów państwowych. (…)