Konstytucyjne gwarancje prawa do nauki nie wykluczają istnienia mechanizmów oceny aplikantów. Nakazują przeprowadzanie ocen z uwzględnieniem indywidualnych osiągnięć aplikantów i ich zdolności przydatnych do wykonywania zawodu adwokata – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

27 września 2016 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną P. T. dotyczącą jednego z przepisów ustawy – Prawo o adwokaturze, przyznającego okręgowej radzie adwokackiej uprawnienie do skreślenia aplikanta z listy aplikantów adwokackich w okresie pierwszych dwóch lat aplikacji w przypadku stwierdzenia jego nieprzydatności do wykonywania zawodu adwokata.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 79 ust. 2 ustawy z 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze jest zgodny z art. 70 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 konstytucji.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

Na podstawie art. 72 ust. 1 pkt 6 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Trybunał poinformował, że orzeczenie zapadło jednomyślnie.

Skarga konstytucyjna dotyczyła aplikanta adwokackiego, który w trakcie pierwszego roku aplikacji dwukrotnie – w terminie zasadniczym i poprawkowym – uzyskał negatywną ocenę z kolokwium rocznego. W wyniku tego okręgowa rada adwokacka zdecydowała o skreśleniu go z listy aplikantów adwokackich z uwagi na nieprzydatność do wykonywania zawodu adwokata.

Zdaniem skarżącego, skreślanie z listy aplikantów wyłącznie na podstawie negatywnego wyniku kolokwium rocznego stanowi nieproporcjonalne ograniczenie wolności wykonywania zawodu (art. 65 ust. 1 konstytucji) oraz wolności nauki (art. 70 ust. 1 konstytucji). Zarzucał również, że sformułowanie „nieprzydatny do wykonywania zawodu adwokata” jest nieprecyzyjne i narusza przez to zasadę określoności i zrozumiałości przepisów prawnych.

Trybunał Konstytucyjny nie podzielił argumentacji skarżącego. Specyfika wykonywania zawodu zaufania publicznego wiąże się z ochroną dóbr o szczególnym charakterze (np. życia, zdrowia, wolności, godności, dobrego imienia). Aplikacja adwokacka jest ostatnim etapem przygotowania do wykonywania tego rodzaju zawodu przed rozpoczęciem jego samodzielnego wykonywania. Jest to okres mający umożliwiać uzyskanie specjalistycznej wiedzy, ale także zdobycie umiejętności praktycznych oraz rozwinięcie cech osobistych pozwalających na wykonywanie zawodu adwokata zgodnie z zasadami etyki zawodowej.