Na początku stycznia bieżącego roku w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej został opublikowany projekt nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (UDPPiW). Datowany na 10 grudnia 2012 r. dokument zawiera propozycje zmian obejmujących kwestię zlecania organizacjom realizacji zadań publicznych z pominięciem procedury otwartego konkursu ofert oraz modyfikacji art. 27a ustawy, normującego zagadnienia dotyczące wykazu organizacji pożytku publicznego uprawnionych do pozyskiwania środków z alokacji procentowej. 

Mechanizm pozwalający administracji publicznej zlecać zadania z pominięciem procedur konkursowych umożliwia szybkie reagowanie na doraźne potrzeby występujące w nagłych, nieprzewidzianych sytuacjach. Zgodnie z obowiązującym obecnie brzmieniem art. 11b UDPPiW, Prezes Rady Ministrów, jeżeli jest to niezbędne ze względu na ochronę życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na ważny interes społeczny lub ważny interes publiczny, może zlecać organizacjom pozarządowym realizację zadań publicznych z pominięciem otwartego konkursu ofert. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji, taka „regulacja przyznająca wyłącznie Prezesowi Rady Ministrów zarówno prawo do wyłaniania tych zadań, jak i obowiązek dopełnienia kwestii proceduralnych związanych z zawarciem umowy oraz przekazaniem i rozliczeniem dotacji napotyka problemy praktyczne zgłaszane przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.”  Proponowana przez projektodawców zmiana zmierza do stworzenia jasnego trybu zlecania zadań z pominięciem otwartego konkursu ofert i dokonania podziału związanych z tym zadań pomiędzy premiera oraz ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Kompetencja do oceniania, czy zaszły przesłanki uzasadniające zlecenie zadania z pominięciem konkursu powinna pozostać w gestii jednego organu (premiera), bo pozwala to uniknąć rozbieżnych interpretacji. Jednak techniczne aspekty zlecania zadań w trybie pozakonkursowym nie muszą już koniecznie obciążać tego samego organu. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego dysponuje urzędem mającym doświadczenie we współpracy z organizacjami pozarządowymi, dlatego też jemu właśnie ma być przekazana część kompetencji związanych ze zlecaniem zadań z pominięciem procedury konkursowej.

W nowym ujęciu, art. 11b UDPPiW stanowiłby, że premier – w takich przypadkach, jak do tej pory – może po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot zadania, wydać ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego polecenie zlecenia organizacji pozarządowej realizacji zadania publicznego z pominięciem otwartego konkursu ofert. Opinia właściwego ministra dotyczyłaby oferty złożonej Prezesowi Rady Ministrów przez organizację pozarządową. W razie niewydania takiej opinii w ciągu 7 dni, wymóg jej zasięgnięcia byłby uznawany za spełniony i przyjmowanoby, że opinia jest pozytywna. Następnie minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego występowałby do ministra właściwego do spraw finansów publicznych o przekazanie środków z rezerwy celowej budżetu państwa na realizację zadań publicznych.

Zawarte w projekcie nowelizacji propozycje zmian dotyczących prowadzenia wykazu organizacji pożytku publicznego uprawnionych do korzystania z mechanizmu 1% obejmują m. in. modyfikację zakresu danych objętych wykazem oraz wprowadzenie możliwości zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o numerze rachunku bankowego właściwym do przekazania środków z 1% w ciągu całego roku (obecnie ostateczny termin na złożenie takiego zawiadomienia to 31 stycznia). Aby rozwiać wątpliwości dotyczące terminu zamykania wykazu przez ministra, w projekcie nowelizacji zaproponowano, by upływał on z dniem 31 grudnia następującego po roku podatkowym, za które składane jest zeznanie podatkowe. Konsekwencją zmian w art. 27a UDPPiW będą też stosowne modyfikacje w odpowiednich ustawach podatkowych.

Projekt został już poddany konsultacjom społecznym. W razie przyjęcia przez Sejm, nowelizacja wejdzie w życie po upływie 30 dni od jej ogłoszenia.

Instytut Spraw Publicznych