Trybunał nie zajmuje się tylko sam sobą, choć medialny harmider wokół rozstrzygnięć skarg na kolejne ustawy o Trybunale przykrywa codzienną robotę, jaka się w nim toczy. A która nastręcza wiele ciekawych problemów, natury i prawnej, i – w tle – politycznej.

Weźmy przykład pytania prawnego P 15/16. Jego przedmiotem jest Rozporządzenie Ministra Budownictwa z 28 czerwca 2006 roku w sprawie określania taryf, wzoru wniosków o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.

Rzecz dotyczy więc nie tylko uczestników postępowania przed Sądem Rejonowym w Koninie (I Wydział Cywilny), ale bardzo wielu obywateli w całym kraju. 2 sierpnia prezes Trybunału nadał sprawie sygnaturę i wyznaczył skład orzekający: Zbigniew Jędrzejewski (przewodniczący), Julia Przyłębska (sprawozdawca) oraz sędziowie: Leon Kieres, Andrzej Rzepliński, Piotr Tuleja, Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz i Andrzej Wróbel. Zarówno przewodniczący składu jak i sprawozdawca, biorąc udział we wcześniejszych rozprawach, w szczególności tych dotyczących ustaw o Trybunale Konstytucyjnym, ale i kwestii "zwykłych" - zgłaszali zdania odrębne, kwestionujące prawo Trybunału do procedowania na podstawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 25 czerwca 2015 roku. 2 sierpnia to data sprzed ostatniego orzeczenia Trybunału o kolejnej ustawie o TK z 22 lipca (wyrok zapadł 11 sierpnia). Co zatem zrobi sędzia-sprawozdawca, czy zaproponowany przez sędzię Julię Przyłębską wyrok będzie jednocześnie przez nią uznany za sprzeczny z prawem? Co zrobi przewodniczący składu, prof. Zbigniew Jędrzejewski, który, tak jak sędzia Julia Przyłębska, konsekwentnie składał vota separata?

Można powiedzieć - będzie się działo. Byle jednak nie kosztem ważnych spraw. Ważnych dla różnych kategorii obywateli i instytucji państwa, że wymienię tu kilkanaście z tych, które oczekują na wydanie wyroku:

K 3/ 16 - Tymczasowe aresztowanie - maksymalny czas trwania, zasady przedłużenia tymczasowego aresztowania, z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, rozstrzygać będzie pełny skład, data wpływu do TK - 3 stycznia 2016;

K 6/16 - Służba cywilna (wnioski grupy posłów z Platformy Obywatelskiej i RPO), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Piotr Pszczółkowski, data wpływu: 22 stycznia 2016;

K 7/16 - Użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej (RPO), pełny skład, sędzia sprawozdawca Małgorzata Pyziak-Szafnicka, data wpływu: 26 stycznia 2016;

K 9/16 - Zasady stosowania kontroli operacyjnej przez służby policyjne i służby specjalne (wniosek RPO), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Stanisław Rymar, data wpływu 18 lutego 2016;

K 11/16 - Zasady wydawania rozporządzeń, wniosek Prokuratora Generalnego, pełny skład,, sędzia-sprawozdawca Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, data wpływu 2 marca 2016 r.;

K 13/16 - Ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, wnioski Rzecznika Praw Obywatelskich i grupy posłów na Sejm RP, sprawa połączona z K 25/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 13/16), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Marek Zubik, data wpływu 24 marca 2016;

K 15/16 - System ubezpieczeń społecznych, wniosek Konfederacji Lewiatan i Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, sprawa połączona z K 38/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 15/16), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Zbigniew Jędrzejewski, data wpływu 25 listopada 2015 r.;

K 17/16 - Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, wniosek RPO, pełny skład, sędzia-sprawozdawca Julia Przyłębska, data wpływu 4 kwietnia 2016 r.;

K 19/16 - Prawo o Prokuraturze, wnioski grupy senatorów i  Rzecznika Praw Obywatelskich, sprawa połączona z K 20/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 19/16), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Piotr Pszczółkowski, data wpływu 6 kwietnia 2016r.;

K 24/16 - Zasady wyrażania zgody następczej na wykorzystanie w postępowaniu karnym materiałów uzyskanych w wyniku kontroli operacyjnej dotyczącej innego przestępstwa lub innej osoby niż objęte sądowym zarządzeniem kontroli, z wniosku RPO, pełny skład, sędzia-sprawozdawca Stanisław Rymar, data wpływu 2 maja 2016 r.;

K 27/16 - Postępowanie karne - dopuszczenie przez sąd dowodu uzyskanego z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, wnioski KRS i RPO, Sprawa połączona z K 30/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 27/16), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Piotr Tuleja, data wpływu do TK 9 maja 2016 r.;

K 32/16 - Prawo o ustroju sądów powszechnych - uprawnienia Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego, wnioskodawca Krajowa Rada Sądownictwa, pełny skład, sędzia-sprawozdawca Stanisław Biernat, data wpływu: 2 czerwca 2016 r.;

K 33/16 - Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie - brak ustawowo zdefiniowanego pojęcia "osoby stosujące przemoc w rodzinie" a tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, wniosek Rady Miasta Zakopane, pełny skład, sędzia sprawozdawca Zbigniew Jędrzejewski, data wpływu 18 maja 2016 r.;

K 35/16 - Ustawa antyterrorystyczna, wniosek RPO, pełny skład, sędzia-sprawozdawca Stanisław Biernat, data wpływu 11 lipca 2016 r.;

K 36/16 - Obrót ziemią rolną, z wniosku RPO i grupy posłów, sprawa połączona z K 37/16 (sprawa rozpoznawana pod wspólną sygnaturą K 36/16), pełny skład, sędzia-sprawozdawca Andrzej Rzepliński (przewodniczący: Stanisław Biernat), data wpływu: 11 lipca 2016 r..

Z tego krótkiego przeglądu – z treścią każdego wniosku oraz ze stanowiskami odpowiednich instytucji można się zapoznać na stronach internetowych Trybunału – jasno widać, jak wielu obywateli jest lub powinno być żywotnie zainteresowanych w jak najrychlejszym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu wniesionych do Trybunału spraw. Grupy posłów, Rzecznik Praw Obywatelskich, samorządy lokalne, sądy itd. nie w swoim interesie wnioskują do sądu konstytucyjnego (nawet, jeżeli – jak grupy posłów czy senatorów - mają z tego doraźną korzyść polityczną), lecz w interesie dużych grup społecznych. Usunięcie defektów prawnych, wyczyszczenie przepisów z nieostrych norm, które dają możliwość arbitralnej, dowolnej interpretacji stwarza gwarancję dla podstawowych praw obywateli, dla ich wolności i dla życia w państwie, w którym prawo jest logiczne i sprawiedliwe. W którym żadna z władz nie będzie miała pierwszeństwa i przewagi nad pozostałymi.
Piotr Rachtan