8 marca 2016, sprawa K 47/15 (ustawa o TK z 25 czerwca 2015). Foto: B. Cacko ZP BTK

Szanowny Pan Andrzej Duda, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
ul. Wiejska 10 00-489 Warszawa
Szanowna Pani Beata Szydło, Prezes Rady Ministrów
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów Al. Ujazdowskie 1/3 00-583 Warszawa

Szanowny Panie Prezydencie, Szanowna Pani Premier

Z niepokojem obserwujemy kryzys konstytucyjny, który trwa w Polsce od 2015 r. Kryzys ten, który w swojej początkowej fazie mógł zostać rozwiązany przy pomocy  przewidzianych prawem procedur, rozrósł się do rozmiarów stwarzających poważne zagrożenie dla ochrony rządów prawa i praw , człowieka.

Z końcem lipca bieżącego roku Komisja Europejska sformułowała wobec Polski zalecenia dotyczące ochrony praworządności, przechodząc tym samym do drugiego etapu procedury kontroli praworządności. Komisja Europejska zwróciła się do polskiego rządu o poinformowanie jej w terminie trzech miesięcy o działaniach podjętych w celu realizacji tych zaleceń.

W imieniu niżej podpisanych organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczeństwa obywatelskiego i ochrony praw człowieka pragniemy zaapelować do Państwa o wdrożenie tych zaleceń.

Komisja Europejska zaleciła polskim władzom wykonanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 3 i 9 grudnia 2015 r., zgodnie z którymi stanowiska sędziów Trybunału Konstytucyjnego powinno objąć trzech sędziów wybranych zgodnie z prawem przez Sejm poprzedniej kadencji w  październiku 2015 r., a nie trzech sędziów wybranych przez Sejm nowej kadencji bez ważnej podstawy prawnej. Nadal jednak sędziowie wybrani w październiku nie zostali zaprzysiężeni.
Komisja Europejska zaleciła również polskiemu rządowi opublikowanie i respektowanie wszystkich wyroków Trybunału Konstytucyjnego, zagwarantowanie zgodności nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z lipca 2016 r. z wyrokami Trybunału i zapewnienie możliwości oceny tej  nowelizacji przez Trybunał Konstytucyjny. Wskazano ponadto na konieczność zaprzestania działań i wypowiedzi publicznych, które mogłyby podważyć legitymację i skuteczne działanie Trybunału Konstytucyjnego.

Nasze obawy budzi fakt, że żadne z tych zaleceń nie zostało zrealizowane. Do tej pory nie opublikowano zarówno wyroku z 9 marca 2016 r., w którym Trybuna! Konstytucyjny ocenił nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przyjętą w grudniu 2015 r., jak i wyroku z 11 sierpnia 2016 r., w którym  Trybunał Konstytucyjny odniósł się do nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z lipca 2016 r.

Ponadto przyjęta w lipcu 2016 r. nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym nie tylko nie  wypełniała zaleceń Komisji Weneckiej, ale również część jej przepisów okazała się niezgodna z Konstytucją, co potwierdził Trybunat Konstytucyjny w wyroku z sierpnia bieżącego roku. Nadal trwają zmiany legislacyjne dotyczące Trybunatu Konstytucyjnego. Naszym zdaniem, najnowszy projekt ustawy regulującej status  sędziego Trybunału Konstytucyjnego może stanowić kolejny krok osłabiający niezależność Trybunatu.