NIK docenia opracowanie w Ministerstwie „Planu Współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r.”. Izba widzi jednak konieczność opracowania i przyjęcia Programu Rządowego, który określi strategiczne cele i zadania rządu. Może on być podstawą do opracowania zasad współpracy na poziomie operacyjnym. Co prawda istnieje  „Rządowy Program Współpracy z Polonią i Polakami za granicą”, przyjęty w październiku 2007 roku, jednak zadania w nim określone kończą się na roku 2012. Oznacza to, że Polska nie ma rządowego planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą.

Ustalenia kontroli skłoniły NIK do sformułowania zaleceń dla Ministra Spraw Zagranicznych. NIK postuluje:

• zintensyfikowanie prac prowadzących do przyjęcia przez Radę Ministrów nowego Rządowego Programu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą, przyjęcie w regulacjach rozwiązań zapewniających realizację zasad jawności i uczciwej konkurencji, wyrażonych w art. 5 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz zagwarantowanie spójności tych regulacji, stanowienie i wdrożenie skutecznych mechanizmów pozwalających na wyeliminowanie błędów w obliczaniu ocen, w tym istotnych rozbieżności w ocenie merytorycznej tych samych projektów,
• zapewnienie skutecznych mechanizmów  eliminowania konfliktów interesów członków komisji konkursowej,
• zapewnienie mechanizmów zmniejszających ryzyko powstania błędów w kosztorysach projektów i dokumentacji konkursów.

[1] Ustawa nie wymaga organizowania konkursów od Kancelarii Senatu, który do roku 2011 rozdzielał dotacje organizacjom współpracującym z Polonią i Polakami za granicą.

[2] Stan na 19 lipca 2013 roku.
NIK