15 października 2013 r. senackie komisje: Ustawodawcza oraz Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich zorganizowały konferencję „Kierunki zmian pozycji ustrojowej i funkcji Senatu RP”, podczas której dyskutowano na temat propozycji zmian w usytuowaniu i funkcjonowaniu Izby wyższej polskiego parlamentu, służących wzmocnieniu jej znaczenia. Jak podkreślano, obecnie – w związku z ograniczoną możliwością zebrania parlamentarnej większości mogącej uchwalić zmianę ustawy zasadniczej – należy się przede wszystkim skoncentrować na podejmowaniu się przez Senat nowych zadań i obowiązków, takich jak np. zapoczątkowane kilka lat temu rozpatrywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Podczas spotkania propozycję współpracy w tym zakresie złożył prezes Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski. Jego zdaniem, Senat, wykorzystując swoje prawo do inicjatywy ustawodawczej, mógłby wziąć na siebie obowiązek realizowania wniosków pokontrolnych de lege ferenda. Jak przypomniał, 7 lat temu na wykonanie oczekiwało około 200 wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Dzięki podjęciu się tego zadania przez Senat orzeczenia trybunału wykonywane są prawie na bieżąco. Prezes Krzysztof Kwiatkowski podkreślił, że obecnie na realizację oczekuje bardzo duża liczba wniosków pokontrolnych, w których wskazano na potrzebę konkretnych zmian ustawowych. W tym kontekście wskazał m.in. na niedawną kontrolę dotyczącą pozyskiwania danych telekomunikacyjnych, która ujawniła zagrożenie podstawowych praw obywatelskich. Jak mówił prezes NIK, sytuacja, w której jedyny uprawniony do pozyskiwania takich danych to podmiot o nie występujący, jest nie do przyjęcia i wymaga niezwłocznej interwencji ustawodawcy. Dlatego przyznanie Izbie wyższej uprawnień do realizacji wniosków de lege ferenda, podobnie jak stało się to w wypadku orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, usprawniłoby ten system, a Senatowi nadało jeszcze większe znaczenie.

Otwierając konferencję, marszałek Bogdan Borusewicz podkreślił, że pytanie o kierunek zmian pozycji ustrojowej Senatu wydaje się szczególnie aktualne w kontekście przypadającej w 2014 r. 25. rocznicy odrodzenia Izby. Zdaniem marszałka, konferencja wpisuje się w kontekst dyskusji prowadzonej na ten temat praktycznie już od 1989 r. Jako nowe ważne zadanie marszałek wymienił rozpatrywanie przez Izbę petycji obywatelskich, powołanie w tym celu specjalnej komisji senackiej i prace podjęte nad ustawą o petycjach, uwieńczone niedawnym pierwszym wysłuchaniem publicznym w Senacie. Jako kolejny kierunek senackiej aktywności wskazał nawiązanie współpracy z rzecznikiem praw obywatelskich i Najwyższą Izbą Kontroli. To wszystko, jak mówił marszałek Bogdan Borusewicz, wymaga przemyślenia. Przypomniał także, że senatorowie obecnej, VIII kadencji zostali wybrani w wyborach większościowych w okręgach jednomandatowych. Zdaniem przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich senatora Andrzeja Misiołka, ten sposób wyboru sprawia, że po prezydencie senatorowie uzyskali najsilniejszy mandat do sprawowania swojej funkcji, co nie jest jednak w pełni społecznie wykorzystywane, stąd konieczność dyskusji nad zmianami ustroju Senatu.