„Połączenie urzędu Prokuratora Generalnego oraz Ministra Sprawiedliwości wraz z przyznaniem mu nowych kompetencji pozwalających na wpływ na poszczególne postępowania karne może stanowić zagrożenie dla rzetelności prowadzonych postępowań oraz praw i wolności człowieka” – wynika z opinii HFPC dotyczącej projektowanych zmian organizacji prokuratury.

Zdaniem Fundacji projekt zmian w prokuraturze zamiast udoskonalić obecny model poprzez m.in. wzmocnienie pozycji niezależnego Prokuratora Generalnego czy też zwiększenie możliwości jego kontroli przez Sejm, stara się całkowicie odwrócić zmiany wprowadzone w 2009 r.

„Obawy nadużyć, które uzasadniały rozdział wprowadzony ustawą z 2009 r., pozostają w dalszym ciągu aktualne” – wskazuje Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC. „W wielu krajach prokuratura jest podległa władzy wykonawczej, m.in. w Niemczech czy we Francji, jednak funkcji Prokuratora Generalnego nie pełni osobiście Minister Sprawiedliwości” – dodaje Barbara Grabowska-Moroz.

Projekt poszerza uprawnienia Prokuratora Generalnego, dopuszczając możliwość, aby wydawane polecenia służbowe prokuratora przełożonego dotyczyły treści czynności procesowej. Ponadto Prokurator Generalny uzyskuje szerokie uprawnienia w zakresie prowadzenia polityki kadrowej w prokuraturze, m.in. powołuje i odwołuje kierowników jednostek prokuratury bez konieczności przeprowadzenia jakiegokolwiek otwartego konkursu na to stanowisko.

„Zwiększeniu wpływu Prokuratora Generalnego na sposób prowadzenia postępowań przez prokuratorów nie towarzyszy wzmocnienie narzędzi chroniących przed naruszeniem niezależności prokuratorskiej, np. poprzez możliwość składania skarg do Krajowej Rady Prokuratorów” – wskazuje Barbara Grabowska-Moroz. „W ocenie Fundacji, zabezpieczenie niezależności prokuratora ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia odpowiedzialności prokuratora za wynik prowadzonej sprawy” – dodaje Barbara Grabowska-Moroz.

Niepokojąca jest propozycja przepisu, w świetle którego Prokurator Generalny będzie mógł przekazać mediom informacje z toczącego się postępowania przygotowawczego. W świetle orzecznictwa ETPC informowanie opinii publicznej o toczących się śledztwach „wymaga, aby czynić to z rozwagą i powściągliwością niezbędną dla przestrzegania zasady domniemania niewinności” (wyrok ETPC w sprawie Garlicki przeciwko Polsce).

„Kluczowe jest, aby kompetencja ta nie była wykorzystywana jako narzędzie bieżącej działalności politycznej Prokuratora Generalnego pełniącego urząd Ministra Sprawiedliwości” – wskazuje Barbara Grabowska-Moroz.

Opinia dostępna jest tutaj.