Jak mówi Anna Pilaszek z krakowskiego Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, które także pomaga takim osobom, bezpaństwowcy mają problemy ze wszystkim. Nie mogą podróżować, bo nie mają paszportów ani dowodów osobistych. Nie mają też żadnego statusu prawnego, więc nie mogą podjąć legalnej pracy, założyć rachunku w banku, korzystać z opieki medycznej czy pomocy społecznej, nie mogą też zawrzeć związku małżeńskiego. Dlatego Europejska Sieć Na Rzecz bezpaństwowców, która zrzesza ponad 50 instytucji i organizacji obywatelskich z całej Europy, zabiega o to, by wszystkie państwa przystąpiły o konwencji ONZ, a następnie nadały takim osobom jakiś formalny status.

Konwencja zawiera regulacje dotyczące praw socjalnych, ekonomicznych i obywatelskich, które powinny zostać zagwarantowane apatrydom. Stopień realizacji tych praw wedle postanowień Konwencji jest jednak zróżnicowany. Konwencja wyznacza dwie zasady, wedle których realizowane są konkretne prawa przewidziane Konwencją: zasadę traktowania narodowego (na zasadach takich jak obywatele danego państwa) oraz zasadę traktowania jak obywateli państw trzecich – cudzoziemców (na zasadach nie mniej korzystnych niż w stosunku do cudzoziemców w tych samych okolicznościach).
Jednak pierwszym etapem działania w tym zakresie musi być procedura identyfikacji. W Polsce, która nie jest stroną konwencji, ona nie istnieje, a więc nie wiadomo nawet ilu mamy w naszym kraju bezpaństwowców. Brakuje więc także konkretnych rozwiązań dotyczących postępowania w takich sytuacjach. Jak mówi Anna Strama w Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, służby państwowe zajmują się takim osobami zwykle w celu doprowadzenia do ich wydalenia z Polski. Ale ponieważ nie ma ich gdzie wydalić (bezpaństwowcy!) to procedury te ciągną się latami, a ludzie ci tkwią cały czas w pustce prawnej.

Tymczasem wiele państw już sobie z tym dawno poradziło. Jako dobry przykład podawana jest Wielka Brytania, gdzie procedura identyfikacji bezpaństwowców uregulowana została w przepisach prawa migracyjnego i poczynając od 2011 r. bezpaństwowcy przebywający na terytorium Wielkiej Brytanii są uprawnieni do wszczynania postępowania w przedmiocie nadania im statusu bezpaństwowca. Osoby, którym zostanie nadany status bezpaństwowca, a które nie mają prawa pobytu w innym państwie otrzymują zezwolenie na pobyt na terytorium Wielkiej Brytanii przez okres 30 miesięcy, z prawem do pracy oraz pomocy społecznej. Prawo stałego pobytu może być przyznane osobie, której nadano status bezpaństwowca po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu.